محققان موسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش موفق به سنتز نانوذرات زیست‌سازگار اکسید روی حساس‌سازی شده با استفاده از مولکول‌های زیستی ویتامینی به روش جدید شیمی سبز شدند که با این روش، زیست‌سازگاری و حساس‌سازی این نانوذرات کاربردی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است.

اکسید روی در ساخت مواد فراوانی در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی، لاستیک و پلاستیک، شیشه و سرامیک و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای اکسید روی به خواص فتوکاتالیستی مناسب این ماده برمی‌گردد که از جمله آن می‌توان به کاربرد در پزشکی، کرم‌های ضد آفتاب به‌عنوان جذب‌کننده‌ قوی پرتو فرابنفش و فتوکاتالیست برای حذف آلودگی‌های محیط‌زیست اشاره کرد.

از کاربردهای دیگر اکسید روی می‌توان به استفاده‌های آن در ابزارهای نوری و فتوالکترونیکی، مواد پیزوالکتریک، فتودیود، ابزارهای فتوولتایی، لیزر فرابنفش، سلول خورشیدی و حسگر گازها اشاره کرد.

دکتر مهرناز قراگوزلو، با اشاره به مولکول‌های زیستی ویتامینی به‌عنوان یکی از مولکول‌های زیستی پرکاربرد در طراحی و تولید نانوداروها در رابطه با اهداف طرح گفت: هدف کلی این طرح افزایش میزان تطبیق‌پذیری و زیست‌سازگاری و همچنین حساس‌سازی نانوذرات کلیدی و پرکاربرد اکسید روی با بدن موجودات زنده بوده است. فرایند اصلاح به روش شیمی سبز و به نحوی انجام شده است که خواص نوری نانوذرات اکسید روی تقویت شود.

محقق طرح تصریح کرد: استفاده از زیست مولکول ویتامین در ساختار نانوذرات اکسید روی علاوه بر اینکه زیست سازگاری این ماده را افزایش داده است، خواص نوری آن را هم بهبود بخشیده است. همچنین سنتز این نانوذرات با بهره‌گیری از روش سبز صورت گرفته که مساله‌ آلودگی زیست‌محیطی را رفع می‌کند.

وی در ادامه درخصوص روند انجام مراحل این طرح گفت: پس از سنتز نانوذرات اکسید روی مبتنی بر روش شیمی سبز، محلول فرآوری شده حاوی پودر ویتامین تهیه شد و نانوذرات سنتز شده تحت همزن به محلول تهیه شده اضافه شدند و تا حصول به تعادل شیمیایی پایدار در معرض نانوذرات قرار گرفتند. به‌این‌ترتیب مولکول‌های ویتامین به سطح نانوذرات متصل شدند و پس از جداسازی از محلول با استفاده از انواع روش‌های شناسایی مورد ارزیابی قرار گرفتند.

قراگوزلو خاطرنشان کرد: نتایج نشان داد که این فرایند باعث تشکیل نانوذرات هیبریدی با فاز بلوری کاملاً خالص، کاهش آگلومره و اندازه ذرات کمتر، مورفولوژی یکنواخت‌تر و کاهش گاف انرژی شد. علاوه بر این نتایج آنالیزها مؤید ایجاد پیوند بین نانوذرات اکسید روی و مولکول‌های ویتامین بوده که موجب حساس‌سازی نوری و کاهش گاف انرژی اکسید روی از ۳ به ۲/۶ الکترون‌ولت شده است.

محقق طرح تاکید کرد: نتایج این تحقیق علاوه بر اهمیت در توسعه‌ روش‌های سنتز شیمی سبز و دوستدار محیط‌زیست در تولید نانومواد می‌تواند در طراحی نانوداروها و به‌طور خاص روش‌های درمان مبتنی بر نور، سلول‌های خورشیدی و صنایع بهداشتی به کار گرفته شود.

نتایج این تحقیقات که حاصل تلاش‌های دکتر مهرناز قراگوزلو عضو هیأت علمی نخبه‌ موسسه پژوهشی علوم و فناوری رنگ و پوشش و دکتر ساناز نقیبی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا است، در مجله‌ Materials Research Bulletin منتشر شده است.