لبخند بزن ! آیا یک طرف صورت کج و افتاده است ؟ هر دو دست را بلند کن ! آیا یک طرف ، ضعیف تر است ؟ حرف بزن! آیا کلمات به درستی ادا نمی شود؟

اینها به احتمال بسیار زیاد، علایم سکته مغزی است بنابراین سریع وارد عمل شوید و با اورژانس تماس بگیرید . از دست دادن زمان، ممکن است به معنای از دست دادن عملکرد مغز بیمار باشد. صدای سکته مغزی را بشنویم و این پیغام زندگی بخش را همین امروز به گوش خانواده و دوستانتان برسانید.

۲۹ اکتبر روز جهانی سکته مغزی بهانه ای است تا اهمیت این بیماری به مردم و دست اندرکاران یادآوری شود. سکته مغزی آنقدر مهم است که در زمان حاضر تبدیل به دومین عامل مرگ و میر در ایران شده است و حتی بیشتر از سوانح و تصادفات باعث مرگ ومیر هموطنان شده است؛ چرا؟ چون که هر پنج دقیقه ای که می گذرد، یک تن در کشور به آن مبتلا می کند.

به عبارت دیگر هر روز ۲۸۸ تن از هموطنان سکته مغزی می کنند که شمار آنان را اگر جمع ببندیم از یکصد هزار تن در سال بیشتر می شود.

این مطالب را دکتر مسعود مهر پور ، دبیر انجمن سکته مغزی و فوق تخصص مغز و اعصاب گفت.

او روز شنبه به مناسبت روز جهانی سکته مغزی در گفت وگو با خبرنگار  اظهار کرد که هر کسی احتمال ابتلا به سکته را دارد حتی اگر جوان باشد؛ بنابراین سکته در هر سنی می تواند رخ دهد.

مهرپور اضافه کرد: شاید کمتر کسی باور کند که نزدیک به یک چهارم سکته های مغزی در افراد کمتر از ۵۵ سال اتفاق می افتد. از طرف دیگر این سکته مغزی است که شایع ترین علت ناتوانی در بالغین را شامل می شود .

**سکته مغزی چگونه رخ می دهد؟

این فوق تخصص مغز و اعصاب به این سوال اینگونه پاسخ داد:سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خون رسانی به قسمتی از مغز متوقف می شود . سلول های مغزی هم در نتیجه نرسیدن خون یا آسیب می بینند و یا می میرند.

وی ادامه داد: این آسیب ، بسته به محل درگیر شده در مغز به علایمی منجر می شود که می تواند دست و پای فرد، صورت او ، توانایی راه رفتن و صحبت کردن او را تحت تاثیر قرار دهد.

**ناتوانی برای چه میزان از مبتلایان؟

دکتر مهر پور گفت: ۷۰ درصد کسانی که به سکته مغزی دچار می شوند از کار افتاده خواهند شد و نیمی از این میزان هم زمین گیر می شوند.

وی به نکته دیگری هم اشاره کرد و آن اینکه در ایران، متوسط سن بیماران سکته مغزی نسبت به میانگین دیگر نقاط دنیا، پایین تر و در صد مرگ و میر بالاترست .

**حفظ زمان طلایی حرف اول را در سکته مغزی می زند

اینها زنگ خطری برای جامعه، پزشکان و سیستم بهداشتی درمانی کشور است و دکتر مهر پور تاکید کرد که هموطنان، زمان طلایی در بروز هر گونه علایم در سکته مغزی را در نظر بگیرند و بیمار به محض بروز علایم در کمتر از سه ساعت کار درمانی اش شروع شود.

این فوق تخصص مغز و اعصاب درباره اینکه چرا این زمان اینقدر مهم است، اینگونه پاسخ داد:هر دقیقه که از سکته مغزی می گذرد بیش از ۲ میلیون سلول عصبی از بین می روند و این یک فاجعه است؛ چون سلول های مغزی قابل ترمیم نیستند و برای همیشه از بین می روند؛ بنابراین باید حتما هر چه زودتر بیمار را به مرکز درمانی برسانیم و با یک مداخله پزشکی به موقع او را از ناتوانی مغزی نجات دهیم.

بنابراین آنچه مهر پور بر آن تاکید دارد این است که سکته مغزی قابل درمان است به شرط آنکه زمان طلایی آن را که همان سه ساعت اولیه بروز علایم سکته مغزی است نباید نادیده انگاریم و از دستش بدهیم.

رئیس بخش سکته مغزی بیمارستان فیروزگر ، تاکید کرد: درمان صحیح و سریع می تواند تفاوت قابل ملاحظه ای ایجاد کند؛ خارج کردن لخته خون با کمک ابزار پیشرفته ، شانس بهبودی را بیش از ۵۰ درصد افزایش می دهد ؛ همچنین تزریق داروهای حل کننده لخته خون هم طی ۵ / ۴ ساعت ، شانس بهبودی را تا ۳۰ درصد زیاد می کند.

وی در ادامه تصریح کرد: اگر بیمار در بیمارستان های دارای واحد مراقبت ویژه سکته مغزی هم بستری شود ، شانس بهبودی او تا ۱۴ درصد افزایش می یابد.

آنچه از اظهارات دکتر مهر پور آشکار می شود این است که طی یک دهه اخیر با پیشرفت قابل توجه علم پزشکی درمان های دارویی و مداخله ای در سکته های مغزی دچار تحول شده است و کشورهای پیشرفته توانسته اند این بیماری را کنترل کنند. این یک خبر خوب است، بیماری را می توان مهار کرد و به بیان بهتر سکته مغزی قابل درمان است. 

**آگاهی جامعه ، عامل مهم کنترل سکته مغزی 

رئیس بخش سکته مغزی بیمارستان فیروزگر، یکی از عوامل مهم در کنترل سکته های مغزی در کشورهای پیشرفته ، آگاهی جامعه از این بیماری و آشنایی با علایم آن، عنوان کرد.

مرحله بعد هم به گفته این پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب، انتقال سریع و بدون فوت وقت بیماران سکته مغزی به مراکز مجهز توسط اورژانس است.

**چند مرکز پیشرفته درمان سکته مغزی داریم؟

از زمانیکه بیمار به بیمارستان هدف ارجاع می شود باید تیم پزشکی بتواند به سرعت اقدامات تشخیصی را انجام داده و تصمیم درمانی مناسب را اتخاذ کند. مجموع این مراحل نیاز به یک کار تیمی و هماهنگ دارد تا در زمان طلایی بیمار سکته مغزی تحت درمان قرار گیرد. حلقه ابتدایی این مراحل آگاهی بیمار و اطرافیان از احتمال بروز سکته است. این مهم نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارد.

اما اینکه با کمک ابزار پیشرفته ، شانس بهبودی، بیش از ۵۰ درصد افزایش می یابد ، نکته خوبی است و اما این سوال مطرح است که در کشور چه تعداد از این مراکز دارای ابزار پیشرفته درمانی برای سکته مغزی داریم؟

متاسفانه پاسخ دکتر مهر پور کمی ناامید کننده است. در تهران، شاید ۲ مرکز که یکی از آنها بیمارستان فیروزگر است که دارای ابزار پیشرفته برای درمان اولیه سکته مغزی هستند و درشیراز و شاید یک شهر دیگر.

این مطالبه ای است که این پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب از سیستم درمانی کشور دارد و البته مطالبه همه آحاد نیز به شمار می آید.مطالبه ای برای بیش از یکصد هزار هموطن که در سال به سکته مغزی مبتلا می شوند.

البته دکتر مهر پور به نکته مثبتی هم اشاره کرد و آن بیمه شدن داروی ضد لخته خون است و در هر استان یک مرکز کار تزریق این دارو را انجام می دهد.

دبیر انجمن سکته مغزی اظهار امیدواری کرد که روزی برسد تا در هر شهری یک مرکز کار دارو درمانی بیماران سکته مغزی را انجام دهد تا از ناتوانی بیماران جلوگیری کرد و کیفیت زندگی آنان را ارتقا داد.

وی گفت: خوشبختانه با همکاری وزارت بهداشت و انجمن سکته مغزی ایران، فرصت مناسبی برای آموزش، امکانات ، تامین داروها و وسایل مورد نیاز فراهم شده است. همزمان اقدامات متنوعی برای ارتقای آگاهی جامعه در حال انجام است که برای نمونه برگزاری برنامه های آموزشی در سرای محلات ، برنامه های پایش فشار خون و قند خون با هدف آشنایی با سکته مغزی در اماکن عمومی مانند مترو و بوستان ها ، همچنین شرکت در مراسم مذهبی و ملی با هدف افزایش آگاهی اقشار مختلف جامعه مانند مساجد و نماز جمعه، همگی در این راستاست.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اگر به این باور برسیم که سکته های مغزی قابل درمان هستند به شرط اینکه زمان را از دست ندهیم و این احساس را در جامعه نهادینه کنیم که اولین اقدام هنگام سکته مغزی ، تماس با اورژانس است ، آنگاه می توانیم ادعا کنیم که در مسیر مهار سکته های مغزی قرار گرفته ایم .

**چگونه سکته مغزی را از خود دور کنیم؟

سخن آخر اینکه چگونه سکته مغزی را از خود دور کنیم که در این خصوص، دبیر انجمن سکته مغزی به کنترل دیابت، ورزش منظم ، پایین نگاه داشتن فشار خون ، رژیم غذایی سالم، درمان خروپف و وقفه تنفسی در خواب را از نکات قابل توجه برای دوری از سکته مغزی عنوان می کند که باید آنها را رعایت کرد.

همچنین ترک سیگار، قلیان و الکل، کنترل چربی خون ، درمان بیماری های قلبی زمینه ای و کنترل وزن هم از دیگر نکاتی است که مهر پور ، رعایت آنها را برای پیشگیری از سکته مغزی ، ضروری دانست.

۲۹ اکتبر یا هفتم آبان روز جهانی سکته مغزی است که امسال به علت سال کبیسه این روز مصادف با هشتم آبان شده است.