سوء هاضمه (اغلب سوزش سر دل نیز نامیده می شود) اصطلاحی است که برای توصیف ناراحتی در ناحیه فوقانی شکم به کار می رود. برخی افراد به دنبال مصرف قهوه یا غذاهای اسیدی یا با چربی بالا دچار سو هاضمه می شوند. نوشیدن مایعات گازدار یا شراب، آبجو یا نوشابه می تواند در برخی افراد سبب سو هاضمه شود. سریع غذا خوردن یا خوردن یک وعده غذایی بسیار بزرگ نیز می توانند سبب سو هاضمه شوند. برخی افراد وقتی افسرده، مضطرب یا عصبی باشند دچار سو هاضمه شوند. به نظر میرسد زنان باردار، سیگاری های قهار و افراد دارای اضافه وزن مستعد این اختلال باشند.

  علائم

علائم سو هاضمه عبارت است از: یک درد مبهم، سوزاننده، سایشی یا تیز در قفسه سینه؛ یک حس ناراحتی یا نفخ در شکم؛ طعم ترشی در دهان؛ آروق زدن؛ حس پر زدن حشرات در معده؛ و تهوع٫ اگر شما بطور مکرر و پیوسته دچار سو هاضمه می شوید، اگر علائم شما بطور ناگهانی ایجاد شده اند، شدیدتر شده اند یا به نظر نمی رسد که علت خاصی داشته باشند و یا اگر شما بدون علت واضحی اشتها یا وزن خود را از دست داده اید، حتما به پزشک خود مراجعه کنید. علائم سو هاضمه می توانند الگوی تعدادی از بیماری ها را تقلید کنند که از جمله آنها زخم معده، سرطان معده، درد قلبی قفسه سینه یا حمله قلبی می باشد.

♦  بلع

هنگامی که شما عمل بلع را انجام می دهید، عضلات پشت حلق غذای نیمه هضم شده را به سمت مری هدایت می کنند. یک عضله حلقوی در قسمت فوقانی مری (اسفنکتر فوقانی مری) شل شده و عضلات حلق توده غذایی را گرفته و آن را به سمت مری می کشند. با انقباضات قوی که پریستالتیسم نامیده می شوند، عضلات مری غذا را در طول مری به سمت معده پیش می برند.

   تشخیص

برای اطمینان از اینکه شما مشکل مهم تری از سو هاضمه ندارید، پزشک باید سایر اختلالات گوارشی را رد کند. وی ممکن است پروسه ای به نام اندوسکوپی برای بررسی مری انجام داده و در صورتی که شما در بلع مشکل داشته باشید، یک عکس اشعه ایکس باریوم از گلو و مری شما بگیرد. سایر تست های احتمالی عبارتند از: سونوگرافی کیسه صفرا و آزمایشات خونی.

  درمان

درمان سو هاضمه بستگی به علت زمینه ای آن دارد. اگر پزشک سایر اختلالات را رد کرده باشد، وی موارد موجود در جدول زیر را توصیه خواهد کرد. وی هم چنین ممکن است یک داروی ضد اسید بدون نسخه تجویز کند. اگر اقدامات پیشگیری کننده یا داروهای ضد اسید بدون نسخه علائم شما را بهتر نکنند، پزشک ممکن است برای کمک به رفع یا بهبود علائم شما دارو نسخه کند.

♦  تسکین و پیشگیری از سوء هاضمه

مراحل زیر را برای پیشگیری از سو هاضمه و یا تسکین آن در صورت ایجاد انجام دهید:

1. مواد غذایی مصرفی خود را یادداشت کنید. از مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که به نظر می رسد بتوانند باعث سو هاضمه شوند خودداری کنید. غذاهای مختلف روی افراد آثار متفاوتی دارند.
2. در طول غذا خوردن و حداقل نیم ساعت بعد از مصرف غذا آرامش داشته باشید. استرس می تواند باعث سو هاضمه شود.
3. هنگامی که غذا می خورید از مسیر بینی تنفس کنید، با دهان بسته بجوید و به آرامی غذا بخورید تا از بلعیدن هوا به همراه غذا جلوگیری شود چراکه می تواند باعث نفخ شده و به ناراحتی شما اضافه کند.
4. لقمه های کوچک بردارید و غذای خود را بطور کامل بجوید. فرآیند هضم مناسب در دهان آغاز می شود.
5. حداقل ۶۰ دقیقه بعد از غذا خوردن به حالت عمودی بمانید. از خوردن غذای دیر وقت شب ها خود داری کنید.
6. از آسپیرین یا سایر مسکن های بدون نسخه یا کافیئن استفاده نکنید. آنها می توانند جداره داخلی معده را تحریک کنند.
7. به صورتی بخوابید که سر و شانه هایتان در زاویه ۳۰ درجه با بدن قرار بگیرند. تولید اسید در شب به بیشترین مقدار خود می رسد و جاذبه از جاری شدن اسید معده به داخل مری جلوگیری می کند.
8. سیگار نکشید. سیگار کشیدن تولید اسید معده را افزایش می دهد.