یائسگی
(یائسگی) یکی از دوره های طبیعی زندگی اغلب زنان است که در آن قاعدگی برای همیشه متوقف می گردد و آنان دیگر قادر به بچه دار شدن نخواهند بود. یائسگی معمولاً در حدود سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی آغاز می شود. در این زمان تخمدآن ها به میزان کمتری هورمونهای زنانه، به خصوص استروژن را ترشح کرده و سبب بروز علائم یائسگی می شوند. درابتدا عادت ماهیانه نامرتب شده و سپس به طور کامل قطع می شود. زنانی که به مدت یک سال عادت ماهیانه نداشته باشند یائسه محسوب می شوند. یائسگی با یک سری تغییرات جسمی و روحی همراه است. برخی از علائمی که با یائسگی به وجود می آیند مانند گرگرفتگی، تپش قلب، تعریق، اضطراب و بی خوابی در ابتدای یائسگی شدت بیشتری داشته، ولی با گذشت زمان بهبود می یابد. بعد از یائسگی خطر ابتلا به مشکلاتی از قبیل پوکی استخوان، بیماری های قلبی وعروقی، بی اختیاری ادرار، کم شدن ترشحات زنانه و افسردگی افزایش می یابد.
♦ علائم و نشانه ها
زنان در یائسگی اضافه وزن پیدا می کنند و بدنشان گر می گیرد از دیگر نشانه های یائسگی می توان موارد زیر را نام برد:
در ابتدای دوران یائسگی بروز گرگرفتگی بسیار متداول است. در این هنگام با افزایش میزان جریان خون در مناطقی از بدن مانند سر و گردن حالت گرگرفتگی ایجاد می شود که حدود ۳۰ ثانیه تا ۵ دقیقه ادامه خواهد یافت. استرس و فشارهای روحی می توانند سبب تشدید X این مسأله گردند. علت اصلی بروز این مشکلات کاهش میزان هورمون زنانه (استروژن) در بدن می باشد. دفعات گرگرفتگی از هر زنی تا زن دیگر متفاوت است. برخی از گیاهان مانند سویا و همچنین مکملهای حاوی عصاره سویا دارای ترکیباتی نظیر استروژن بوده و می توانند از بروز چنین عوارضی بکاهند.
در هنگامی که گرگرفتگی و تعریق شبانه پدید می آید خواب شبانه مختل شده و سبب بیدار شدن فرد از خواب می گردد. به هم خوردن میزان طبیعی خواب باعث می شود فرد در طی روز بعد احساس ضعف و خستگی نماید.
یکی از مهم ترین مشکلات دوران یائسگی پوکی استخوان است. از عوامل مهم در ایجاد پوکی استخوان، کاهش میزان هورمون استروژن بعد از یائسگی بوده که سبب کاهش جذب کلسیم می شود.
بسیاری از خانمها با فرارسیدن به دوران یائسگی، نگران پیری می شوند. استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، پرهیز از مصرف سیگار و الکل، دوری از شرایط پر استرس، شرکت در فعالیت های اجتماعی، معاشرت با دوستان و مهمتر از همه ورزش روزانه (به ویژه ورزش هایی چون پیاده روی، شنا و …) به حفظ روحیه ای شاداب کمک می کند.
پس از یائسگی، تمایلات جنسی مقداری کاهش پیدا می کنند. از طرفی به دلیل کاهش ترشحات زنانه، خشکی واژن پدید می آید و گاهی سبب ایجاد درد و ناراحتی به هنگام نزدیکی می شود و این موضوع می تواند بر روابط زناشویی تاثیر بگذارد.
استروژن با کاهش کلسترول تام و کلسترول بد یا LDL و افزایش کلسترول خوب یا HDL در سلامت قلب نقش دارد. زمانی که سطح استروژن در طی یائسگی کاهش می یابد ممکن است سطح کلسترول تام بالا رفته و احتمال خطر بیماری قلبی، سکته و سایر بیماری های قلب و عروق افزایش یابند. برای کاهش این خطر موارد زیر توصیه می شود: خودداری از استعمال دخانیات مانند سیگار و قلیان، ورزش منظم، کاهش مصرف چربی و نمک و افزایش مصرف میوه و سبزی و غذاهای حاوی فیبر (مانند نان های سبوس دار).
ممکن است با از دست رفتن کشش پذیری پیشابراه و واژن فرد دچار بی اختیاری ادرار شود. بی اختیاری ادرار ممکن است همراه با نیاز به سریعتر رفتن به دستشویی باشد و یا اینکه بهنگام سرفه، خنده و یا بلند کردن اجسام ایجاد شود.
بعد از یائسگی چربی تجمع یافته در ران و لگن به بالاتر از کمر و شکم منتقل می شود، ممکن است فقدان احساس پری سینه ها، نازکی موها و چین و چروک پوست ایجاد شود. سطح استروژن کاهش می یابد ولی بدن به تولید مقادیر کم هورمون مردانه تستوسترون ادامه می دهد در نتیجه ممکن است موی ضخیم روی چانه، لب فوقانی، سینه و شکم رشد کند.
♦ مدیریت دوران یائسگی
رایج ترین مصرف دارویی در دوران یائسگی HRT )هورمون درمانی) است که امروزه معمولاً شامل ترکیبی از هورمون استروژن و پروژسترون می باشد. این روش درمانی می تواند در کاهش میزان گرگرفتگی، تعریق شبانه و پوکی استخوان موثر باشد، ولی در برخی از موارد خطر ابتلا به تومورهای سرطانی را افزایش می دهد. بنابراین مصرف این داروها حتماً بایستی تحت نظر پزشک و با انجام آزمایشات دوره ای صورت بگیرد. داروهای دیگری مانند ویتاگنوس و … نیز کاربرد دارند.
انجام آزمایشات دوره ای شامل سونوگرافی – ماموگرافی … تحت نظر پزشک اصلاح شیوه زندگی ورزش، کنترل وزن، شرکت در فعالیت های اجتماعی و پیشگیری از انزوا، رعایت توصیه های تغذیه ای و داشتن رژیم غذایی مناسب را شامل می شود. که در این میان مساله تغذیه از اهمیتی خاص برخوردار است.
توصیه های تغذیه ای:
- ترکیبات موجود در سویا و مکمل های آن مشابه هورمون استروژن عمل کرده و می توانند به کاهش عوارض یائسگی خصوصاً پوکی استخوان و بیماری های قلبی کمک کنند. بر خلاف داروهای هورمونی چنانچه سویا و مکمل های آن به درستی مصرف شوند، خطرات هورمون درمانی را به همراه نخواهند داشت. سویا دارای مواد مغذی با ارزشی مانند پروتئین است. هنگامی که سویا به همراه برنج مصرف می شود، پروتئین آن با پروتئین فراورده های حیوانی برابری می کند
- به دلیل افزایش نیاز به کلسیم در این دوران مصرف کافی شیر ولبنیات در رژیم غذایی روزانه توصیه می شود
- ویتامین دی برای جذب کلسیم ضروری است. این ویتامین از طریق منابع غذایی و هم از طریق تابش نور خورشید به پوست ساخته می شود. چنانچه فردی روزانه حدود۲۰ دقیقه در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار بگیرد، جهت تولید ویتامین کفایت می کند.
- ورزش منظم یکی از عوامل مهم برای افزایش جذب کلسیم و افزایش تراکم استخوان ها است.
- نوشابه های گازدار (حتی انواع رژیمی) از جذب کلسیم غذا جلوگیری می کنند. پس بهتر است تا حد امکان از نوشابه های گازدار محدود شوند.
- استعمال دخانیات و مصرف الکل برای همه افراد، درهرسنی و هر شرایطی ضرر دارد. از جمله عوارض استفاده از این مواد، تشدید پوکی استخوان است. بنابراین بایستی ازمصرف آن ها خودداری گردد.
- غذاهای دریایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که می توانند به سلامتی قلب و عروق کمک کنند. مصرف ماهی حداقل ۲ بار در هفته می تواند بسیار سودمند باشد.
♦ درمان خوراکی
شبدر فرمز، یونجه، ریشه ی شیرین بیان، رازیانه، رازک و سویا.
نظرات ارزشمند شما