زنانی که معاینات فردی منظم از پستان هایشان انجام می دهند ممکن است به ندرت ناحیه ای لمس کنند که با بقیه قسمت های پستان تفاوت دارد. به این نواحی توده های پستانی گفته می شود. این توده ها اغلب برای فرد ناراحتی ایجاد نمی کنند اگرچه گاهی ممکن است حساس یا دردناک باشند. اگرچه توده های پستانی معمولا علتی برای نگرانی نیستند اما در صورت یافتن هرگونه تغییر در پستان ها (حتی تفاوت های به نظر کوچک) فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

توده های می توانند علل متعددی داشته باشند. این توده ها می توانند کیست باشند (ساک های غیر سرطانی پر از مایع)، یا ممکن است از ضخیم شدن بافت غده ای تولید کننده شیر ناشی شوند (که به آن تغییرات فیبروسیستیک گفته می شود). آن ها هم چنین می توانند از عفونت یا از توده های غیر سرطانی مثل فیبروآدنوم ناشی شوند. همه انواع این توده ها بی ضرر هستند، اما از آنجایی که این توده ها می توانند سرطانی نیز باشند، بررسی آن ها توسط پزشک ضروری است. ممکن است بهتر باشد پیش از مراجعه به پزشک، توده پستانی را طی یک سیکل قاعدگی بررسی کنید زیرا توده های خوش خیم گاهی بعد از یک سیکل قاعدگی از بین می روند.

♦  توده ها و کیست های خوش خیم

اکثر توده هایی که در پستان ایجاد می شوند بی ضرر و غیر سرطانی هستند. برخی زنان به طور طبیعی پستان های پر از توده دارند که تمایل به تشکیل تعداد زیادی کیست یا تومور دارند. فیبروآدنوم ها توده های جامدی هستند که اندازه آن ها از یک لوبیا تا یک لیمو متغیر است.

♦  کیست های پستانی

کیست ها ساک های پر از مایعی هستند که می توانند در پستان ایجاد شوند. آن ها تومورهای بی ضرر و غیر سرطانی هستند که گاهی خود به خود از بین می روند. برخی زنان چندین کیست در پستان هایشان دارند که برای آن ها طبیعی است. پزشک گاهی ممکن است توصیه به بیرون کشیدن مایع از توده کند تا تایید کند که توده حقیقتا یک کیست است نه یک تومور جامد که ممکن است سرطانی باشد. هم چنین می توان با استفاده از  سونوگرافی نیز تشخیص داد که توده یک کیست است.

♦  پستان های فیبروسیستیک

برخی زنان دچار وضعیتی هستند به نام پستان های فیبروسیستیک، که در آن چندین توده و کیست کوچک در یک، یا معمولا دو پستان وجود دارند. این وضعیت یک بیماری نیست. با این وجود زنانی که پستان های فیبروسیستیکی دارند باید با انجام معاینات فردی منظم خود را با این توده ها آشنا کنند تا در صورت ایجاد هرگونه تغییر در پستان سریع متوجه آن شده پزشک خود را مطلع کنند.

♦  فیبروآدنوم

فیبروآدنوم ها توده های جامدی با قوام سفت و لاستیکی هستند و به راحتی قابل حرکت دادن به اطراف هستند. فیبروآدنوم ها به ندرت درد ایجاد می کنند و در پاسخ به نوسانات هورمونی طی سیکل قاعدگی تغییر نمی کنند، اگرچه گاهی ممکن است طی بارداری یا شیردهی بزرگ شوند. پزشکان فقط هنگامی این توده ها را خارج می کنند که به طور غیر طبیعی بزرگ باشند، در تصویربرداری خصوصیات معمول فیبروآدنوم خوش خیم را نداشته باشند (مثلا در ماموگرافی یا سونو) و یا سلول های گرفته شده از فیبروآدنوم توسط نمونه برداری سوزنی غیرطبیعی باشند.

اگر نمونه برداری سوزنی تایید کند که توده یک فیبروآدنوم خوش خیم است، نیازی به خارج کردن آن نیست اما باید از لحاظ تغییرات بطور منظم پیگیری شود.

♦  تشخیص

اگر بعد از یک سیکل قاعدگی هم چنان بتوانید توده را لمس کنید، صرف نظر از دردناک بودن یا نبودن آن به پزشک خود مراجعه کنید. هم چنین اگر توده ای که برای مدت طولانی داشته اید، دردناک شد یا به هر شکلی تغییر کرد (مثلا سفت تر یا بزرگتر شد) باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک هر دو پستان شما را معاینه کرده و اگر توده مشکوک به نظر برسد، توصیه به انجام ماموگرافی برای ارزیابی آن خواهد کرد.

رادیولوژیستی که ماموگرافی شما را بررسی می کند ممکن است توصیه کند که برای تعیین اینکه توده یک کیست بی ضرر است یا یک تومور جامد که می تواند سرطانی باشد، یک سونوگرافی نیز انجام دهید. رادیولوژیست هم چنین ممکن است توصیه کند که نمونه ای از بافت توده برای بررسی زیر میکروسکوپ به لحاظ وجود سلول های سرطانی گرفته شود (بیوپسی).

♦  نمونه برداری سوزنی یا بیوپسی

اگر شما توده ای داشته باشید که شبیه به کیست به نظر برسد، اما پزشک کاملا مطمئن نباشد که کیست است، توصیه به کشیدن مایع از توده توسط یک سوزن خواهد کرد. پزشک به کمک انگشتان محل توده را مشخص کرده و اغلب با هدایت سونوگرافی سوزن را وارد توده می کند. اگر مایع خارج شود، توده کیست است و با خارج کردن مایع از بین خواهد رفت. اما اگر مایع خارج نشود، پزشک از سوزن بزرگتری برای خارج کردن بافت از توده استفاده خواهد کرد تا آن را به لحاظ سلول های سرطانی بررسی کند.

♦  درمان

درمان توده پستانی بستگی به ماهیت آن دارد. اگر در سونوگرافی ثابت شود که توده یک کیست است، نیازی به خارج کردن مایع آن نیست (مگر اینکه دردناک باشد). اگر توده در ماموگرافی یا سونوگرافی کاملا شبیه یک کیست واضح نباشد، پزشک تلاش خواهد کرد که توسط سوزن مقداری مایع از آن خارج کند (که به آن آسپیراسیون سوزنی گفته می شود). اگر توده کیست باشد، که حاوی مایع است، معمولا با خارج کردن مایع از بین می رود.

اگر علت توده ضخیم شدن بافت غده ای پستان ناشی از تغییرات فیبروسیستیک باشد، درمان ضروری نیست. البته اگر توده دردناک یا حساس باشد، پوشیدن سوتینی که محکم پستان را حمایت کند می تواند از حساسیت آن کم کند. در برخی افراد، محدود کردن مصرف کافئین می تواند درد پستانی را کمتر کند. اگر پستان های شما به شدت دردناک باشند، پزشک هورمون های جنسی یا داروهای دیگری تجویز خواهد کرد که نوسانات هورمونی موثر بر توده ها را کمتر کند.

اگر ماموگرافی یا سونوگرافی مطرح کند که توده سرطانی یا پیش سرطانی است، پزشک توصیه به نمونه برداری سوزنی خواهد کرد که در آن مقداری از بافت تومور توسط یک سوزن برای بررسی وجود سلول های سرطانی خارج می شود. اگر سلول های سرطانی یافت شوند، توده باید خارج شود. نوع جراحی بستگی به ماهیت تومور دارد. اگر نمونه برداری نشان دهد که توده غیرسرطانی است، نیازی به خارج کردن ندارد اما پزشک درخواست خواهد کرد که به طور منظم توده را پیگیری کنید.