فقدان دائم یا موقت قاعدگی ها در پزشکی آمنوره نامیده می شود. در برخی از دخترها قاعدگی در سن طبیعی که بین ۱۱ تا ۱۴ سالگی است شروع نمیشود. معمولا پزشکان وارد بررسی نمیشوند مگر تا وقتی که یک دختر ۱۶ ساله شده باشد ولی قاعدگی نداشته باشد یا ۱۴ ساله شده باشد ولی هیچ نشانه ای از بلوغ جنسی مثل بزرگ شدن پستان ها یا موی ناحیه شرمگاهی نداشته باشد. جا انداختن یک قاعدگی هر از گاهی بسیار شایع است. در زنی که قبلا قاعدگی های منظم داشته است، تاخیر یا فقدان قاعدگی آمنوره ثانویه نامیده می شود.

یکی از علل آمنوره ثانویه بارداری است. اما، مشابه با آمنوره اولیه، آمنوره ثانویه می تواند منجر به تغییر در تعادل هورمون هایی شود که رها شدن تخمک از تخمدان ها را کنترل می کنند.  آمنوره ثانویه بسیار شایع تر از نوع اولیه است. عوامل مختلفی می توانند باعث اختلال فعالیت هورمونی شوند از جمله استرس شدید، کاهش وزن سریع، یک بیماری پزشکی و مصرف برخی داروها. زنانی که مصرف داروهای خوراکی جلوگیری از بارداری را قطع می کنند ممکن است برای چند ماهی دچار فقدان قاعدگی ثانویه شوند.

گاهی فقدان قاعدگی ثانویه هنگامی ایجاد می شود که یک اختلال هیپوتالاموس، غده هیپوفیز یا تخمدان ها سیستم پیام دهی هورمونی را که تخمک گذاری را تحریک می کند به هم میریزد. به طور طبیعی، تعادلی بین استروژن و پروژسترون (هورمون های جنسی اصلی زنانه) وجود دارد. اگر عدم تعادل هورمونی علت فقدان قاعدگی باشد، بیمار ممکن است مشکلات هورمونی داشته باشد.

برای مثال، فقدان قاعدگی برای ماه ها می تواند نشان دهنده فقدان استروژن باشد که خود می تواند منجر به از دست رفتن استخوان ها (پوکی استخوان) شود. در برخی موارد، عدم تعادل هورمونی از چاقی، بیماری ای به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک، فشار خون بالا یا دیابت ناشی می شود که هر یک از آن ها می توانند تولید پروژسترون را در بدن مختل کنند. بدون پروژسترون، سطوح افزایش یافته استروژن می توانند خطر یک وضعیت پیش سرطانی به نام هایپرپلازی اندومتریال و سرطان اندومتر را بالاتر ببرند.

در موارد نادری، فقدان قاعدگی می تواند نشانه ای از یک اختلال جدی تر مثل سندرم کوشینگ باشد.

♦  تشخیص

اگر قاعدگی های شما نسبتا منظم بوده و برای دو هفته یا بیشتر به تعویق افتاده باشند، بارداری محتمل ترین تشخیص است. پزشک در ابتدا برای تعیین اینکه بارداری علت این تعریق است یک تست بارداری انجام خواهد داد. اگر شما باردار نباشید و غیر از آن سالم باشید، پزشک احتمالا به شما توصیه خواهد کرد که چند ماهی صبر کنید تا ببینید که آیا قاعدگی هایتان به خودی خود مجدد شروع خواهد شد یا نه.

اگر برای مدت ۶ ماه قاعدگی نداشته باشید، پزشک تست های تشخیصی برای بررسی بیماری های زمینه ای مثل کم کاری تیروئید درخواست خواهد داد. پزشک ممکن است سطح هورمون های شما را چک کند تا مطمئن شود که میزان کافی استروژن تولید میکنید و به سمت یائسگی پیش از موعد نرفته اید.

♦  درمان

اگر شما قاعده نمیشوید، پزشک علت زمینه ای را درمان خواهد کرد. اگر استروژن تولید نمیکنید، پزشک ممکن است هورمون درمانی تجویز کند. زنانی که قاعدگی های منظم ندارند ممکن است به سختی باردار شوند. اگر تمایل به بارداری داشته باشید، پزشک ممکن است برای شما یک داروی باروری تجویز کند تا تخمک گذاری را مجددا شروع کند.

زنانی که اختلالات تغذیه ای مثل آنورکسی (بی اشتهایی عصبی) دارند، خیلی لاغر هستند، بیش از حد ورزش کرده یا بطور منظم تمرینات ورزشی شدید انجام می دهند می توانند در شروع قاعدگی تاخیر داشته یا قاعدگی هایشان قطع شود. این شرایط معمولا نشان می دهد که این زنان کالری کافی برای حفظ یک وزن طبیعی یا نسبت طبیعی چربی در بدن مصرف نمیکنند که منجر به کاهش تولید استروژن می شود.

♦  سه گانه زن ورزشکار

مزایای فعالیت فیزیکی تقریبا همیشه بر مضرات آن میچربد. اما برخی از زنانی که خیلی شدید برای مسابقات ورزشی تمرین می کنند و کالری کافی برای جبران فعالیت فیزیکی بالای خود دریافت نمیکنند ممکن است دچار شرایطی به نام سه گانه زن ورزشکار شوند. این اختلال مجموعه ای از سه مشکل است- اختلالات غذا خوردن، فقدان قاعدگی ها و اختلال تحلیل دهنده استخوان (پوکی استخوان)- که می توانند با یکدیگر در زنانی که در فعالیت ها یا تمرین های ورزشی خیلی سنگین هستند دیده شوند. ارزیابی شیوع این اختلال دشوار است چون بسیاری از زنانی که اختلال غذا خوردن دارند درباره عادات تغذیه ای خود پنهان کاری می کنند. از جمله عوامل موثر فشار وارد شده توسط مربی و والدین برای برنده شدن به هر قیمت، وزن سنجی ها مکرر که ورزشکارها را برای وزن گرفتن جریمه می کنند، و ترجیح جامعه برای داشتن بدنی لاغرتر میباشند. دختران و زنان در بیشترین خطر برای ابتلا به این شرایط آن های هستند که ژیمناستیک، پاتیناژ، دوی مسافت، باله و شنا کار می کنند. سه گانه زن ورزشکار می تواند شما را در معرض خطر بیماری های جدی تری قرار دهد. فقدان قاعدگی ها نشان دهنده تولید ناکافی هومون جنسی زنانه استروژن می باشد که برای حفظ قدرت استخوان ها ضروری است. اگر برای بیش از چهار ماه قاعدگی نداشته باشید، شروع به از دست دادن توده استخوانی تان خواهید کرد که می تواند نهایتا منجر به شکستگی های فشاری مکرر و پوکی استخوان شود. عدم توانایی حفظ وزن بدنتان را در سطحی طبیعی می تواند آثار جانبی مضری روی قلب، سیستم هورمونی و سیستم گوارشی شما داشته باشد. علاوه بر فقدان قاعدگی ها، علائم معمول سه گانه زن ورزشکار عبارتند از :

• خستگی
• کم خونی
• افسردگی و سایر مشکلات روان پزشکی
• شکستگی های فشاری
• عدم توانایی تمرکز
• عدم تحمل سرما، دست ها و پاهای سرد
• یبوست
• پوست خشک
• سبکی سر
• نبض آهسته
• فشار خون پاییین
• رشد موی کرکی روی صورت و بدن

قطع شدن قاعدگی ها پی آمد طبیعی تمرین ورزشی شدید نیست. نشانه ای است از این که بدن شما تغذیه کافی دریافت نمیکند و برای حفاظت شما در برابر گرسنگی سیستم تولید مثل شما را خاموش می کند. اگر به شدت و منظم ورزش میکنید و قاعدگی های شما قطع شده است، برای پیشگیری از پوکی استخوان بیشتر به پزشک خود مراجعه کنید. وی ممکن است شما را تشویق کند که مقداری وزن بگیرید و تمرینات خود را کمی سبک تر کنید تا حدی که قاعدگی های شما مجدد شروع شود.

پزشک هم چنین ممکن است توصیه به درمان جایگزین استروژن احتمالا به صورت قرص های کنترل بارداری؛ کند که ممکن است کمک کند پوکی استخوان تا زمان برگشت وزن شما به میزان طبیعی به تاخیر بیفتد. اگر فقدان قاعدگی دارید به خاطر داشته باشید که تخمک می تواند در هر زمانی از تخمدان آزاد شود لذا اگر میخواهید از بارداری جلوگیری کنید، باید در تمام طول سیکل قاعدگی خود از یک روش جلوگیری از بارداری استفاده کنید.