زونا شرایطی است که با فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر (ویروس عامل آبله مرغان) ایجاد می شود و بیشتر در افراد مسن اتفاق می افتد. در طول عفونت آبله مرغان ویروس می تواند به سلول های عصبی ساقه مغز یا طناب نخاعی تهاجم کرده و سال ها در آنجا غیرفعال بماند. اگر ویروس بعدها مجددا فعال شود می تواند تکثیر شده تاول و درد شدید روی پوست ناحیه درگیر ایجاد کند. شما از تماس با یک فرد مبتلا دچار زونا نمیشوید.

اما اگر هیچ وقت آبله مرغان نگرفته اید، می توانید از کسی که زونا دارد آبله مرغان بگیرید چون هر دو بیماری با ویروس مشابهی ایجاد می شوند. زونا می تواند تقریبا هر قسمتی از بدن را درگیر کند اما اغلب یک طرف تنه را درگیر می کند. در صورت درگیری صورت یا چشم ها بیماری می تواند جدی باشد چون ممکن است باعث فلج موقت صورت و ضعف بینایی شود. هم چنین ویروس می تواند به اعصاب شنوایی گسترش یافته منجر به مشکلات شنوایی شود.

در برخی موارد درد زونا بعد از التیام یافتن تاول ها باقی میماند. این بیماری که به آن درد عصبی بعد از هرپس گفته می شود ممکن است هفته ها، ماه ها یا سال ها طول بکشد. به نظر می رسد که یک سیستم ایمنی ضعیف شده در فعال شدن مجدد ویروس نقش داشته باشد. به این علت افرادیکه سیستم ایمنی ضعیف دارند مثل آن هایی که عفونت HIV دارند یا AIDS دارند یا در حال درمان برای سرطان هستند، در خطر بیشتری برای زونا هستند. این افراد هم چنین در خطر بیشتری برای اپیزودهای عود کننده زونا هستند.

♦  سوال و جواب

سوال: آیا من می توانم از کسی که زونا دارد زونا بگیرم؟

جواب: شما نمیتوانید از بودن در اطراف کسی که زونا دارد زونا بگیرید. اما اگر هیچ وقت به آبله مرغان مبتلا نشده اید ممکن است از فردی که زونا دارد آبله مرغان بگیرید چون هر دوی این بیماری ها با یک ویروس مشابه ایجاد می شوند.

سوال: هر دوی والدین من در دهه ۵۰ عمرشان به زونا مبتلا شده اند. آیا این بدان معناست که من نیز مستعد ابتلا به زونا هستم؟

جواب: خیر. زونا جزو ژنتیکی ندارد. هر کسی که آبله مرغان داشته است می تواند در هر زمانی مبتلا به زونا شود اما خطر آن با افزایش سن زیاد می شود.

سوال: آیا استرس باعث زونا می شود؟

جواب: ممکن است. هر شرایط یا بیماری ای که سیستم ایمنی را حتی به صورت موقت ضعیف کند می تواند خطر ابتلا به زونا را در فرد افزایش دهد. استرس هم چنین می تواند سیستم ایمنی زا ضعیف کرده ویروس واریسلا زوستر نهفته در بدن بعد از عفونت آبله مرغان را مجددا فعال کند و منجر به زونا شود.

♦  علائم

علائم زونا عبارت است از یک حس خارش یا گزگز و یا درد شدید سوزنده در ناحیه درگیر چندین روز قبل از بیرون ریختن بثورات جلدی. فرد ممکن است هم چنین سردرد، تب یا لرز نیز داشته باشد. بثورات جلدی، که معمولا به صورت گروهی یا دسته ای ظاهر می شوند، می توانند دردناک یا خارش دار باشند و برای افرادی که هیچ وقت به آبله مرغان مبتلا نشده اند مسری هستند. بعد از چند روز این بثورات به تاول های آبدار کوچکی تبدیل می شوند که به تدریج پوسته داده و کمتر مسری خواهند بود. تاول ها معمولا بعد از ۷ روز ناپدید می شوند و در اکثر موارد از خود جای زخم به جا نمیگذارند.

♦  تشخیص و درمان

پزشک می تواند زونا را از روی علائم آن تشخیص دهد. تست های آزمایشگاهی می توانند تشخیص را تایید کنند. برای درمان زونا و کاهش خطر ایجاد درد عصبی بعد از آن، پزشک ممکن است یک داروی آنتی وایرال مثل آسیکلوویر طی ۷۲ ساعت اول ظاهر شدن بثورات تجویز کند. اگر صورت شما درگیر باشد پزشک شما مراحلی را برای محافظت از چشم ها به شما توصیه خواهد کرد. برای کم کردن درد عصبی بعد از زونا پزشک ممکن است یک داروی ضد افسردگی یا یک داروی موضعی مثل لیدوکائین تجویز کند.

برخی پزشکان ممکن است برای کاهش خطر درد عصبی بعد از زونا کورتیکواستروئید تجویز کنند.