یک ضربه خفیف مغزی معمولا منجر به آسیب ناچیزی به مغز شده و به سرعت و بطور کامل بهبود می یابد. اما ضربه شدیدتر به سر می تواند آسیب جدی به مغز وارد کند حتی اگر جمجمه نشکسته باشد. در این آسیب های بسته سر، مغز ممکن است به سطح داخلی جمجمه برخورد کرده و آسیب ببیند.

به دنبال یک ضربه مغزی شدید، مغز ورم می کند و به استخوان جمجمه فشار می آورد که خود باعث آسیب بیشتر می شود. در درصد کمی از موارد آسیب مغزی به قدری شدید است که منجر به ناتوانی ذهنی و فیزیکی دائم یا مرگ بشود. یک ضربه شدید به سر هم چنین ممکن است باعث خونریزی مغزی (خونریزی در داخل بافت مغز) بشود که می تواند منجر به آسیب مغزی با علائمی مشابه با علائم سکته مغزی شود.

اگر جمجمه شکسته باشد باکتری ها و سایر عوامل عفونی می توانند از طریق شکستگی وارد شده بافت مغز را عفونی کنند . منجر به مننژیت شوند. آسیب های مغزی شدید اغلب با تصادف با وسایل نقلیه (بویژه موتور سیکلت)، آسیب های شغلی صنعتی، سقوط، دعوا، انفجار یا زخم گلوله ایجاد می شوند.

  علائم

علائم سکته مغزی ممکن است بلافاصله دیده نشوند و بستگی به شدت آسیب مغزی دارند. آسیب خفیف ممکن است باعث سردرد یا منگی شود که تنها برای چند روز ادامه یابد. آسیب های متوسط ممکن است با افزایش تورم مغز در اثر آسیب یا تحریک ناشی از خونریزی طی ساعت ها تا روزها پیشرفت کنند.

آسیب شدید می تواند منجر به کاهش فوری سطح هوشیاری شود که ممکن است ساعت ها، روزها تا هفته ها به طول بینجامد. فردی که هوشیاری اش را از دست می دهد ممکن است بعد از برگشت هوشیاری اش گیج و منگ باشد. وی هم چنین ممکن است دچار سردرد، خستگی، ضعف عضلانی، دشواری تکلم، مردمک های گشاد و از دست رفتن حافظه (به ویژه حافظه مربوط به اتفاقاتی که بلافاصله قبل از آسیب افتاده اند) شود.

فرد ممکن است علاوه بر علائم فوق استفراغ یا تشنج کند. آسیب هم چنین ممکن است باعث خونریزی در غشاهای اطراف مغز یا داخل مغز شود. علائم خونریزی در مغز یا سکته مغزی از جمله سردرد، ضعف، گیجی و از دست دادن هوشیاری ممکن است طی چند ساعت تا چند روز بعد از آسیب ایجاد شود. علائم آسیب مغزی معمولا با التیام یافتن آسیب به تدریج بهتر می شوند. با این وجود در موارد شدید فرد ممکن است دچار آسیب مغزی دائم شده که منجر به علائم فیزیکی ماندگار (مثل فلج) و کاهش عملکرد ذهنی شود.

در برخی موارد آسیب به سر ممکن است منجر به مشکلات عاطفی مثل افسردگی شود که می توانند مدت های مدیدی بعد از آسیب ایجاد می شوند. آسیب مغزی دائمی به دنبال ضربه شدید به سر هم چنین ممکن است در نتیجه تشکیل بافت بعد از زخم باعث تشنج شود. خطر تشنج در صورتی که جمجمه سوراخ شده باشد و مغز به طور مستقیم دچار آسیب شده باشد بیشتر است.

♦  کما، گیجی و کوفتگی بافت مغز

کما: کما وضعیتی از بی هوشی است که در آن فرد به تحریکات محیطی پاسخ نمی دهد. کما از اختلال یا آسیب به نواحی مغزی که در هوشیاری نقش دارند در اثر بیماری، آسیب یا داروها ایجاد می شود.

ضربه مغزی: ضربه مغزی آسیب به بافت مغز در اثر وارد آمدن ضربه به سر می باشد. فرد ممکن است در اثر اختلال در فعالیت الکتریکی مغز دچار کاهش سطح هوشیاری شود. ضربه مغزی خفیف دوره کوتاهی از احساس گیجی ایجاد می کند که گاهی با از دست رفتن آنی هوشیاری همراه است. فرد ممکن است آسیب یا آنچه قبل یا بعد از آن اتفاق افتاده را به خاطر نیاورد. ضربه مغزی شدید می تواند باعث بی هوشی طول کشیده، ضعف عملکرد مغزی (شامل تنفس، قدرت عضلانی و هماهنگی عضلات)، مردمک های گشاد، و نبض ضعیف شود.

کوفتگی مغزی: کوفتگی عبارت است از کبودی و کوفتگی بافت مغز در نتیجه وارد آمدن ضربه به سر که ممکن است همراه با شکستگی جمجمه باشد یا نباشد. ممکن است در محل وارد آمدن ضربه به مغز کبودی یا خونریزی پراکنده دیده شود.

  هشدار!

  تشخیص

اگر اخیرا دچار ضربه به سر شده اید (حتی در طول چند ماه گذشته) و علامت دارید، پزشک شما احتمالا درخواست سی تی اسکن یا ام آر آی برای تعیین آسیب به مغز و تعیین شدت این آسیب خواهد کرد.

  درمان

اگر ضربه به سر خفیف داشته اید، برای ۲ تا ۳ روز استراحت کرده و هیچ دارویی که توسط پزشک تجویز نشده مصرف نکنید. مطمئن شوید که دوستان و خانواده درباره آسیب شما می دانند تا بتوانند مراقب هرگونه مشکل احتمالی باشند. اگر علامتی ایجاد شد فورا با پزشک تماس بگیرید. اگر ضربه مغزی شدید داشته اید، از کسی بخواهید تا با ۱۱۵ تماس گرفته یا شما را به نزدیک ترین مرکز اورژانس بیمارستانی برساند.

شما در این صورت در بیمارستان بستری شده و داروهایی نظیر مانیتول یا کورتیکواستروئید برای کاهش تورم مغزی به شما داده خواهد شد. جراح ممکن است ابزاری در مغز شما تعبیه کند که فشار مغز را مرتبا اندازه گرفته و برای کاهش این فشار مقداری از مایع مغزی نخاعی را خارج کند.

اگر جمجمه شما شکسته باشد، جراح قطعات استخوانی شکستگی را از مغز خارج کرده و ممکن است ناحیه آسیب دیده را با یک صفحه فلزی بپوشاند. بهبود از یک ضربه مغزی شدید ممکن است ماه ها طول کشیده و به درمان توانبخشی و مشاوره نیاز داشته باشد.