گاستروانتریت به التهاب معده و روده گفته می شود که معمولا ناشی از یک عفونت ویروسی یا باکتریایی یا یک انگل روده ای می باشد. عفونت معمولا با خوردن غذای آلوده یا سهیم شدن در غذای یک فرد آلوده منتقل می شود، گرچه ممکن است با سرفه، عطسه، یا خوب نشستن دست ها نیز پراکنده شود. در اغلب موارد گاستروانتریت خفیف بوده درمان آن راحت است و تنها چند روز به طول می انجامد. اما در برخی موارد ممکن است اختلال طولانی شده یا شدید شود. در صورت عدم درمان فوری، گاستروانتریت طول کشیده یا شدید می تواند باعث بی آبی بدن شود که خود منجر به آسیب به کلیه یا مغز شده و می تواند کشنده باشد.

  علائم

علائم اصلی گاستروانتریت در یک شیرخوار شامل استفراغ خفیف تا شدید و اسهال می باشد. سایر علائم احتمالی عبارتند از: تحریک پذیری، ضعف، تب خفیف، دل پیچه یا درد شکم. علائم بی آبی شامل خشکی دهان، گود افتادگی چشم ها، فرورفتگی ناحیه نرم روی جمجه، خواب آلودگی، تحریک پذیری، کاهش تولید اشک و کاهش ادرار می باشد. اگر بی آبی شدید شود، پوست کودک حالت کشسانی خود را از دست می دهد در این حالت اگر پوست کودک را بین انگشت اشاره و شست خود نیشگون بگیرید و  رها کنید، بلافاصله به حالت قبلی خود برنمی گردد. اگر کودکتان علائم گاستروانتریت دارد، به پزشکتان مراجعه کنید. اگر کودک علائم بی آبی دارد، سه نوبت دفع زیاد یا اسهالی داشته، و طی یک دوره ۶ ساعته تمام مواد خورده شده را استفراغ کرده است، فورا به پزشکتان مراجعه کرده یا کودک را به نزدیکترین اورژانس بیمارستانی برسانید.

   هشدار!

نقطه نرم فرورفته روی سر شیرخوار

اگر ناحیه نرم بالای سر کودکتان فرورفته است، نشان دهنده بی آبی احتمالا ناشی از یک اختلال گوارشی است. بلافاصله با پزشک خود تماس گرفته یا کودک را به نزدیک ترین اورژانس بیمارستانی ببرید. برای تشخیص گاستروانتریت پزشک از شما درباره علائم کودک سوال کرده و او را معاینه می کند. سپس درخواست تستهای خونی داده و ممکن است نمونه ای از مدفوع کودک را برای بررسی به آزمایشگاه بفرستد تا عامل عفونی را که عامل مشکل می باشد شناسایی کند.

  درمان

برای درمان گاستروانتریت خفیف، تغذیه با شیر مادر را به همراه استفاده از یک محلول درمان بی آبی بدون نسخه ادامه دهید. برای شیرخواران بالای ۶ ماه می توانید همراه با شیر مادر و این محلول ها از مایعاتی مثل آب گوشت نیز استفاده کنید. مطمئن شوید که کودک به حد کافی استراحت می کند و برای کاهش درد از استامینوفن یا بروفن ( ولی نه آسپیرین) استفاده کنید.

♦  GERD (پس زدن اسید معده به مری یا ریفلاکس) در نوزادان

این بیماری هنگامی ایجاد می شود که محتویات معده (شامل اسید معده) به سمت مری پس می زنند و باعث تحریک و ملتهب شدن سطح داخلی مری می شوند. در شیرخواران ریفلاکس اغلب ناشی از یک سیستم گوارشی نارس است. اغلب شیرخواران در حدود یکسالگی دچار GERD می شوند. علائم بیماری عبارتند از: نق زدن بیش از حد، تحریک پذیری یا گریه بعد از غذا خوردن، بالا آوردن یا استفراغ مکرر بعد از غذا خوردن، آب ریزش دهانی مداوم در شیرخوار بالای ۱ سال، آروق خیس، مشکلات خوابیدن، اختلال وزن گیری یا کاهش وزن. برخی از کودکانی که ریفلاکس دارند ممکن است دچار اپیزودهای مکرر خفگی شده یا دچار صداهای ریوی مزمن یا عفونت ریوی ناشی از ورود محتویات معده به ریه ها شوند.

برخی شیرخواران هم چنین ممکن است دوره هایی از آپنه (ایست تنفسی) را تجربه کنند که می تواند تهدید کننده حیات باشد. کودکی که GERD دارد ممکن است از غذا خوردن اجتناب کرده و در هنگام قورت دادن غذا اوغ بزند یا غذا در گلویش بپرد. اگر این مشکل مکررا ایجاد شد، با پزشک کودکتان تماس بگیرید.

بیماری GERD معمولا با استفاده از روش های اشعه ایکس مخصوصی که مشکلات دستگاه گوارشی را نشان می دهند تشخیص داده می شوند. گاهی اوقات پزشکان از روشی به نام  PH سنجی ۲۴ ساعته برای انداز گیری سطح اسید در مری استفاده می کنند. پزشک هم چنین ممکن است برای بررسی قسمت های فوقانی دستگاه گوارش (مری، معده و قسمت فوقانی روده) اقدام به انجام اندوسکوپی (بررسی نواحی داخلی بدن با استفاده از یک ابزار دوربین دار) کند.

برای پیشگیری از ریفلاکس، شیرخوار را در وضعیت عمودی تغذیه کنید، در طول تغذیه چندین بار آروغش را بگیرید و از شیر دادن به او ۲ تا ۳ ساعت قبل از خواب خودداری کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که با بالا بردن یک طرف تشک کودک، سر وی را در هنگام خواب بالاتر ببرید. اگر کودکتان را با شیر خشک تغذیه می کنید، پزشک ممکن است نوع شیر خشک مصرفی را تغییر دهد. اگر این تغییرات کمک نکند، پزشک برای کاهش ریفلاکس و کاهش اسید معده دارو تجویز خواهد کرد. در موارد نادری پزشک ممکن است توصیه به انجام جراحی برای ایجاد دریچه ای در بالای معده کند تا پس زدن اسید را متوقف کند.

پزشک ممکن است تغذیه معمول کودک را برای ۲۴ ساعت متوقف کرده و آن را با محلول های بدون نسخه اصلاح بی آبی یا نوشیدنی های ورزشی جایگزین کند تا به جبران مایعات و الکترولیت های از دست رفته (مواد معدنی که به تنظیم فعالیت های مختلف بدن کمک می کنند) کمک کند. در روز دوم، این مایعات و محلول ها با شیر مادر، شیرخشک سویا یا یک شیرخشک بدون لاکتوز جایگزین می شوند. در صورتیکه کودک برای ۲۴ ساعت استفراغ نداشت می توانید از غذاهای جامد و شیرین استفاده کرده و مایعات را کم کنید. به تدریج بعد از قطع اسهال میتوانید به رژیم قبلی کودک برگردید. اگر کودکی گاستروانتریت شدید داشته باشد در بیمارستان بستری شده و مایعات وریدی دریافت خواهد کرد.