التهاب مزمن نایژه عبارت است: از التهاب مکرر مجاری هوایی ریه ها (نایژه ها و نایژک ها) ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد محرک استنشاقی، دود سیگار، و از جمله آن قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران، معمولا علت برونشیت مزمن می باشد. افراد غیر سیگاری که در خانه یا محل کار در معرض دود سیگار قرار می گیرند آسیب ریوی مساوی با افرادی دارند که ۱ تا ۱۰ سیگار در روز می کشند. افرادی که در مناطق صنعتی  یا نواحی آلوده یا در نزدیکی این نواحی زندگی می کنند نیز ممکن است دچار التهاب مزمن نایژه شوند.

این بیماری گاهی ممکن است خود عارضه ای از بیماری دیگری باشد که ریه را درگیر کرده است مثل فیبروز سیستیک. تحریک مخاط مجاری هوایی باعث افزایش تولید ترشحات می شود. با تداوم یافتن تحریک غدد و سلول های ترشحی تکثیر شده و رشد می کنند که باعث ضخیم شدن سطح داخلی مجاری هوایی می شود.با ضخیم تر شدن این لایه، مجاری هوایی باریک تر می شوند. محرک هایی مثل دود سیگار هم چنین باعث آسیب زدن به بیرون زدگی های مخاطی ای به نام سیلیا (مژک) می شوند که در حرکت دادن ترشحات در طول مجاری هوایی نقش دارند. وقتی که مژک ها نتوانند ترشحات را حرکت دهند، این ترشحات در مجاری هوایی می مانند و ممکن است توسط باکتری ها عفونی شوند. در طول زمان این عفونت مزمن می تواند به مخاط مجاری هوایی آسیب زده و مژک ها را تخریب کند. اگر عفونت به آلوئول ها (ساک های هوایی در انتهای نایژک های ریه) گسترش یابد، می تواند باعث ایجاد عفونت بافت ریه شود. التهاب مزمن نایژه هم چنین ممکن است منجر به مشکلات قلب یا گردش خون مثل فشار خون ریوی یا نارسایی احتقانی قلب شود.

   علائم

اولین علامت التهاب مزمن نایژه یک سرفه مداوم ( به ویژه صبح ها) معمولا ناشی از سیگار کشیدن است که باعث بالا آمدن خلط از ریه ها می شود. فرد بیمار در طول روز مرتبا سرفه و صداهای ریوی دارد.بیماران مبتلا به التهاب مزمن نایژه به طور پیشرونده ای از نفس می افتند و کاهشی تدریجی را در تحمل فعالیت فیزیکی تجربه می کنند. برخی از افرادی که دچار نوع شدید بیماری هستند ممکن است در ناحیه صورت آبی رنگ به نظر برسند، به ویژه در اطراف لب ها، چرا که آنها اکسیژن کافی دریافت نمی کنند. این افراد در نهایت ممکن است دچار نارسایی تنفسی شوند. زیرا ریه های آنها دیگر توانایی تامین اکسیژن کافی برای بدن را ندارد.

   تشخیص

اگر شما علائم بیماری التهاب مزمن نایژه به ویژه سرفه مزمن را دارید، پزشک از شما درباره مصرف سیگار ( و مقدار آن) و هم چنین محل زندگی و کار شما سوال خواهد کرد. هم چنین وی ممکن است تست های تشخیصی از جمله عکس قفسه سینه و تست های عملکرد ریوی درخواست کند.

  سوال و جواب

سوال: من التهاب مزمن نایژه دارم و سرفه من را شب ها بیدار نگه می دارد. چرا پزشک من، از من خواست که داروی سرکوب کننده سرفه مصرف نکنم؟

جواب: اگرچه داروهای سرکوب کننده سرفه می توانند سرفه شما را بهبود بخشند، اما این داروها اغلب حاوی مشتقاتی از مخدر (مثل کدئین) هستند که جلوی بالا آوردن خلط را می گیرد. این خلط می تواند خشک شده و با بستن مجاری هوایی و ریه ها منجر به بدتر شدن بیماری شما شود.

   درمان

درمان التهاب مزمن نایژه بستگی به میزان پیشرفت بیماری قبل از تشخیص دارد. اگر شما در تنفس مشکل داشته باشید، پزشک شما احتمالا برایتان یک داروی گشاد کننده مجاری تنفسی تجویز میکند که به صورت استنشاقی مصرف می شود تا مجاری هوایی را باز کرده و تنفس شما را راحت تر کند. شما احتمالا باید این دارو را سه تا چهار بار در روز هر ۴ تا ۶ ساعت مصرف کنید. پزشک ممکن است دوز کمی از یک آنتی بیوتیک را برای مصرف چندین هفته تا چندین ماه تجویز کند تا از بروز عفونت های باکتریایی پیشگیری کند. یا ممکن است به جای این کار، پزشک دوره کاملی از آنتی بیوتیک را فقط برای موارد شعله ور شدن بیماری یا در صورت شواهد واضح عفونت تجویز کند.

اگر سیگار می کشید، بهترین کاری که می توانید برای درمان بیماری خود انجام دهید این است که سیگار را ترک کنید و از محیط های حاوی دود اجتناب کنید.

اگر در یک محیط آلوده کار یا زندگی می کنید، تغییر شغل یا محل زندگی خود را مدنظر قرار دهید. اگر محل زندگی خود را تغییر می دهید، نه تنها محیطی را انتخاب کنید که پاک تر باشد بلکه محیطی گرم تر و خشک تر را انتخاب کنید. تنفس هوای گرم و خشک آسان تر از هوای سرد و مرطوب است.

از تماس با افرادی که دچار سرماخوردگی و یا آنفولانزا هستند خودداری کنید چراکه بیماری هایی که روی سیستم تنفسی اثر می گذارند می توانند باعث بروز اپیزودی از برونشیت شوند. هر ۵ تا ۷ سال واکسن علیه پنومونی پنوموکوکی  و سالانه واکسن آنفولانزا بزنید.