دیابت یا بیماری قند یک اختلال متابولیکی است که در آن بدن نمی‌تواند قند خون را به درستی کنترل کند. این بیماری به دلیل مشکلات در تولید یا عملکرد انسولین، هورمونی که قند خون را تنظیم می‌کند، به وجود می‌آید. دیابت در صورت عدم کنترل، می‌تواند به مشکلات جدی و عوارضی برای قلب، کلیه، چشم‌ها و سایر اندام‌ها منجر شود.

انواع دیابت

1. دیابت نوع ۱:
   • نوعی اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند. به این ترتیب، تولید انسولین کاهش یافته یا متوقف می‌شود.
   • معمولاً در کودکان و نوجوانان تشخیص داده می‌شود و نیازمند تزریق منظم انسولین است.
2. دیابت نوع ۲:
   • در این نوع، بدن نمی‌تواند به‌خوبی از انسولین تولید شده استفاده کند (مقاومت به انسولین). این نوع از دیابت بیشتر در بزرگسالان و افرادی که اضافه وزن دارند دیده می‌شود.
   • معمولاً با تغییرات سبک زندگی و در صورت نیاز، مصرف دارو قابل کنترل است.
3. دیابت بارداری:
   • در برخی زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی، قند خون بالا می‌رود که به عنوان دیابت بارداری شناخته می‌شود.
   • این نوع دیابت اغلب بعد از زایمان بهبود می‌یابد، ولی ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در آینده افزایش دهد.

علائم دیابت

• افزایش تشنگی و خشکی دهان
• افزایش ادرار و تکرر آن
• خستگی شدید
• کاهش وزن بی‌دلیل (در دیابت نوع ۱)
• تاری دید
• عفونت‌های مکرر (مانند عفونت‌های قارچی و عفونت مثانه)
• تاخیر در بهبود زخم‌ها

روش‌های کنترل و درمان دیابت

• دیابت نوع ۱: معمولاً نیاز به تزریق منظم انسولین دارد و بیمار باید سطح قند خون خود را مرتباً بررسی کند.
• دیابت نوع ۲: تغییرات سبک زندگی (مانند رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، و کاهش وزن) می‌تواند نقش کلیدی در کنترل این نوع از دیابت داشته باشد. در صورت نیاز، داروهای خوراکی و در برخی موارد، انسولین نیز تجویز می‌شود.
• دیابت بارداری: با رژیم غذایی مناسب و ورزش کنترل می‌شود و در موارد خاص نیاز به دارو یا انسولین دارد.

نکات پیشگیری و مدیریت

• رژیم غذایی متعادل: مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده، سبزیجات و پروتئین‌های کم‌چرب به کنترل قند خون کمک می‌کند.
• فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم باعث افزایش حساسیت بدن به انسولین می‌شود و سطح قند خون را کاهش می‌دهد.
• کنترل وزن: داشتن وزن سالم خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش می‌دهد.
• بررسی منظم قند خون: خصوصاً برای افرادی که در خطر هستند یا سابقه خانوادگی دیابت دارند.

دیابت یک بیماری قابل کنترل است و با مدیریت صحیح می‌توان از بسیاری از عوارض آن جلوگیری کرد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند به بیماران کمک کند تا یک زندگی سالم و عادی داشته باشند.