باروتروما نوعی آسیب به بدن است که در اثر تغییرات ناگهانی فشار محیطی به وجود می‌آید. این آسیب معمولاً بر روی قسمت‌هایی از بدن که با هوا پر شده‌اند، مانند گوش‌ها، سینوس‌ها، ریه‌ها، و دستگاه گوارش، تأثیر می‌گذارد. باروتروما اغلب در موقعیت‌هایی که فشار هوا به سرعت تغییر می‌کند، مثل پرواز با هواپیما یا غواصی، رخ می‌دهد.

علل باروتروما

1. پرواز با هواپیما:  هنگام صعود یا فرود، تغییرات ناگهانی در فشار کابین هواپیما می‌تواند به گوش‌ها فشار وارد کند.
2. غواصی:  تغییرات سریع فشار آب در عمق‌های مختلف باعث فشار به ریه‌ها، گوش‌ها و سینوس‌ها می‌شود.
3. انفجارها:  در نزدیکی انفجارهای شدید نیز باروتروما می‌تواند رخ دهد.

علائم باروتروما

• گوش‌ها:   درد گوش، کاهش شنوایی موقت، صدای زنگ یا وزوز در گوش (تینیتوس)، و در موارد شدید پارگی پرده گوش.
• سینوس‌ها:   درد و فشار در ناحیه پیشانی یا اطراف چشم‌ها.
• ریه‌ها:   تنگی نفس، درد قفسه سینه، و در موارد نادر مشکلات جدی‌تر مانند فروپاشی ریه (پنوموتوراکس).
• دستگاه گوارش:   نفخ یا درد شکم ناشی از تغییر فشار بر روده‌ها.

تشخیص

پزشک ممکن است بر اساس علائم و سابقه‌ی فرد (مانند پرواز یا غواصی اخیر) باروتروما را تشخیص دهد. معاینه‌ی گوش، آزمایش‌های شنوایی یا تصویربرداری ممکن است در برخی موارد انجام شود.

درمان

• برای گوش‌ها:   جویدن آدامس، بلعیدن یا خمیازه کشیدن در طول پرواز می‌تواند به تنظیم فشار گوش کمک کند. در موارد شدیدتر، ممکن است پزشک داروهایی مانند ضد احتقان‌ها تجویز کند یا در صورت پارگی پرده گوش، درمان‌های ویژه‌ای مانند جراحی نیاز باشد.
• برای ریه‌ها:   اگر ریه‌ها آسیب دیده باشند، درمان ممکن است شامل اکسیژن‌درمانی یا جراحی باشد.

پیشگیری

• هنگام پرواز یا غواصی، تکنیک‌هایی مانند تخلیه فشار گوش (Valsalva maneuver)، استفاده از گوش‌گیرهای فشار هوا یا تنظیم تدریجی عمق غواصی برای جلوگیری از بروز باروتروما مفید است.

باروتروما معمولاً با اقدامات ساده قابل پیشگیری است، اما در صورت بروز علائم شدید، مراجعه به پزشک ضروری است.