تجمع بیش از حد شیر در سینه‌ها یا “احتقان سینه” یک وضعیت شایع در دوران شیردهی است که می‌تواند باعث ناراحتی، درد و در برخی موارد مشکلاتی برای نوزاد شود. این مشکل معمولاً در هفته‌های اولیه شیردهی، زمانی که مادر هنوز با شیردهی به نوزاد هماهنگ نشده است، رخ می‌دهد.

♦ علل تجمع شیر

1. تولید بیش از حد شیر: گاهی اوقات بدن مادر بیش از نیاز نوزاد شیر تولید می‌کند که منجر به تجمع آن در سینه‌ها می‌شود.
2. عدم تخلیه مناسب: اگر نوزاد به‌طور کامل سینه‌ها را تخلیه نکند، شیر تجمع می‌یابد. این ممکن است به دلایل مختلفی از جمله مشکلات نوزاد در گرفتن سینه یا خوابیدن او به مدت طولانی بدون تغذیه باشد.
3. فواصل طولانی بین شیردهی: اگر مادر مدت طولانی بین شیردهی‌ها فاصله بیندازد، ممکن است شیر تجمع پیدا کند.
4. تغذیه نادرست: استفاده از شیشه‌های شیر یا پستانک قبل از این‌که نوزاد به‌طور مؤثر شیر مادر را دریافت کند، می‌تواند منجر به تجمع شیر در سینه‌ها شود.

♦ علائم

• درد و ناراحتی:  سینه‌ها ممکن است دردناک، متورم و حساس شوند.
• احساس سنگینی:  ممکن است مادر احساس سنگینی و فشار در سینه‌ها داشته باشد.
• تغییر شکل سینه:  سینه‌ها ممکن است به‌طور غیرمعمول بزرگ یا متورم شوند.
• مشکلات در شیردهی:  نوزاد ممکن است به سختی بتواند به سینه بگیرد و شیر را بخورد.

♦ درمان

1. تخلیه شیر:
   • شیردهی مکرر: نوزاد را به‌طور مرتب شیر دهید تا سینه‌ها به‌طور کامل تخلیه شوند.
   • استفاده از پمپ شیر: در صورت لزوم، از پمپ شیر برای تخلیه شیر اضافی استفاده کنید تا درد و ناراحتی کاهش یابد.
2. تغییر وضعیت شیردهی:
   • وضعیت‌های مختلف شیردهی را امتحان کنید تا نوزاد بتواند به‌راحتی شیر را دریافت کند.
   • اطمینان حاصل کنید که نوزاد به‌طور صحیح به سینه چسبیده است.
3. کمپرس گرم یا سرد:
   • کمپرس گرم قبل از شیردهی می‌تواند به کاهش فشار و تسهیل جریان شیر کمک کند.
   • پس از شیردهی، کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند.
4. استراحت و آرامش:
   • به خود زمان بدهید و استراحت کنید. استرس می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
5. مشاوره با متخصص:
   • اگر تجمع شیر ادامه پیدا کرد یا درد شدید شد، به پزشک یا مشاور شیردهی مراجعه کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

♦ پیشگیری

• تغذیه منظم:  نوزاد را به‌طور مکرر و به‌طور مؤثر شیر دهید.
• اجتناب از شیشه شیر:  تا حد امکان از دادن شیشه شیر یا پستانک به نوزاد در هفته‌های اولیه خودداری کنید.
• نظارت بر الگوهای شیردهی:  الگوی شیردهی و نیازهای نوزاد را به‌دقت زیر نظر داشته باشید تا از تجمع شیر جلوگیری کنید.

♦ نتیجه‌گیری

تجمع شیر در سینه‌ها وضعیتی شایع است، اما با رعایت نکات مربوط به شیردهی و مراقبت‌های مناسب می‌توان آن را مدیریت کرد. در صورت بروز هرگونه مشکل جدی، مشورت با پزشک یا مشاور شیردهی بسیار مهم است.