آدنوئیدها توده‌های کوچکی از بافت لنفاوی هستند که در پشت بینی و بالای حلق (گلو) قرار دارند. آدنوئیدها به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند و نقش مهمی در دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها، به ویژه در دوران کودکی، دارند. با این حال، در برخی موارد آدنوئیدها می‌توانند متورم یا بزرگ شوند، که به آن بیماری آدنوئید گفته می‌شود.

♦ علائم

التهاب یا بزرگی آدنوئیدها می‌تواند باعث ایجاد علائم مختلفی در کودکان شود:

• مشکل در تنفس از طریق بینی:  کودک ممکن است بیشتر از طریق دهان نفس بکشد، که به آن تنفس دهانی می‌گویند.
• خروپف شبانه:  آدنوئیدهای بزرگ ممکن است راه‌های تنفسی را مسدود کنند و موجب خروپف و حتی وقفه‌های تنفسی کوتاه مدت (آپنه خواب) شوند.
• گرفتگی مزمن بینی:  حتی بدون وجود عفونت، کودک ممکن است احساس کند که بینی‌اش همیشه گرفته است.
• عفونت‌های مکرر گوش:  آدنوئیدهای بزرگ می‌توانند مجرای استاش (لوله‌هایی که گوش‌ها را به حلق متصل می‌کنند) را مسدود کرده و باعث عفونت‌های گوش یا مشکل در شنوایی شوند.
• گرفتگی صدا:  به دلیل تأثیر بزرگی آدنوئیدها بر تنفس و گفتار، صدای کودک ممکن است به نظر گرفته و غیرطبیعی بیاید.

♦ تشخیص

پزشک برای تشخیص بزرگی یا التهاب آدنوئیدها معمولاً از چندین روش استفاده می‌کند:

• بررسی علائم:  پزشک از والدین در مورد علائم کودک، به ویژه مشکلات تنفسی شبانه، سؤال می‌کند.
• آزمایش فیزیکی:  پزشک ممکن است پشت حلق کودک را از طریق دهان یا بینی بررسی کند. در برخی موارد، پزشک ممکن است از ابزارهای خاصی مانند آینه کوچک یا آندوسکوپ بینی (یک دوربین کوچک) برای مشاهده آدنوئیدها استفاده کند.
• تصویربرداری:  در برخی موارد، پزشک ممکن است از عکسبرداری اشعه ایکس یا دیگر روش‌های تصویربرداری برای ارزیابی اندازه آدنوئیدها استفاده کند.

♦ درمان

درمان بیماری آدنوئید بستگی به شدت علائم و مشکلات ناشی از آن دارد:

• داروها:  اگر آدنوئیدها فقط به دلیل عفونت باکتریایی ملتهب شده باشند، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌ها را برای درمان عفونت تجویز کند. همچنین، در مواردی اسپری‌های بینی کورتیکواستروئیدی ممکن است برای کاهش التهاب مفید باشند.
• آدنوئیدکتومی (برداشتن آدنوئیدها):  در مواردی که آدنوئیدهای بزرگ به طور مداوم باعث مشکلات تنفسی یا عفونت‌های مکرر گوش و سینوس شوند، پزشک ممکن است توصیه کند که آدنوئیدها جراحی و برداشته شوند. این جراحی معمولاً سریع و با دوره بهبودی کوتاه انجام می‌شود.

♦ مراقبت‌های پس از جراحی

• استراحت کافی:  کودک باید چند روز استراحت کند تا بهبودی کامل حاصل شود.
• مصرف مایعات و غذاهای نرم:  خوردن غذاهای نرم و نوشیدن مایعات خنک می‌تواند به تسکین گلو کمک کند.
• پیگیری منظم با پزشک:  پس از جراحی، پزشک کودک را بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود که همه مشکلات برطرف شده‌اند.

♦ عوارض احتمالی

اگر بزرگی آدنوئیدها درمان نشود، ممکن است عوارضی مانند:

• مشکل شنوایی:  بزرگی آدنوئیدها ممکن است منجر به عفونت‌های مکرر گوش و کاهش شنوایی موقت شود.
• مشکلات تنفسی و خواب:  وقفه‌های تنفسی یا آپنه خواب ناشی از آدنوئیدهای بزرگ می‌تواند بر کیفیت خواب کودک تأثیر بگذارد.

عفونت‌های سینوسی مکرر:  آدنوئیدهای بزرگ می‌توانند مجرای سینوس‌ها را مسدود کرده و باعث عفونت‌های سینوسی مکرر شوند.