این بیماری نوعی عفونت ویروسی دستگاه تنفسی است که از طریق بینی یا دهان وارد سیستم تنفسی از جمله ریه ها می شود. دلیل آن معمولا دست زدن به یک فرد یا سطح آلوده یا استنشاق قطرات آلوده سرفه یا عطسه است که در هوا پخش می شود. اگر یک عفونت باکتریایی به این عفونت ویروسی اضافه شود واز دستگاه تنفسی فوقانی به ریه ها برسد می تواند باعث اختلالات جدی تریی مانند برونشیت حاد (acute bronchitis) یا پنومونی (pneumonia) شود. آنفلوآنزا سالانه ۲۰،۰۰۰ نفر را در آمریکا می کشد.

سه نوع اصلی ویروس آنفلوآنزا وجود دارد A و B و C. اگر کسی آنفلوآنزای نوع C بگیرد (که نوع نسبتا خفیفی از آنفلوآنزا است و علائم مشابه سرماخوردگی دارد) تا آخر عمر از آن مصون می شود. اگر کسی سوش ویژه ای از ویروس آنفلوآنزای نوع A یا B را بگیرد فقط به آن نوع از بیماری مصون می شود.

ویروس هایA  و B هر بار گونه های جدیدی می سازد که بر سیستم ایمنی فرد غالب می شود. ویروس نوع B به ندرت خود را تغییر می دهد اما ویروسA  به طور مداوم تغییر می کند و این تغییرات چنان جدی است که سیستم ایمنی بدن هربار آن را یک ویروس جدید تلقی می کند. به همین دلیل در اغلب موارد شیوع آنفلوآنزا با ویروس نوع A آغاز می شود و به نام مبدا آغاز آن (مانند آنفلوآنزای هنگ کنگی Hong Kong flu) خوانده می شود.

شیوع آنفلوآنزا اغلب در زمستان رخ می دهد. و هر چند سال در فواصل غیر قابل پیش بینی همه گیر می شود. در مواردی دو یا سه زنجیره بیماری همه گیر از جاهای مختلف به طور هم زمان رخ می دهد. بیماری های همه گیر وقتی ریشه کن می شوند که تمام مبتلایان نسبت به آن ویروس خاص ایمنی پیدا کنند.

♦  علائم

نشانه های آنفلوآنزا بسیار متفاوت است. ممکن است دچار تب و لرز، عطسه، سردرد، درد عضلانی و گلودرد شوید، پس از آن دچار سرفه خشک و درد قفسه سینه شوید و یا در مواردی احساس ضعف نیز بکنید. برخی از کودکان درد شکم و تشنج نیز دارند. اگر مشکل خاصی نداشته باشید، باید ظرف ۱ تا ۲ هفته بهبود پیدا کنید ولی احساس ضعف به هر حال تا چند هفته باقی می ماند. اگر فقط شما هستید که دچار آنفلوآنزا شده اید ممکن است دچار بیماری های ویروسی دیگر مانند مونونوکلئوز شده باشید.

♦  واکسن آنفلوآنزا

از آنجا که عفونت آنفلوآنزا بسیار ناراحت کننده و در مواردی مرگ آور است، بیشتر پزشکان توصیه می کنند جوانان حتی افراد سالم و کودکان هر سال واکسن آنفلوآنزابزنند. این واکسن در حال حاضر به صورت اسپری بینی هم در دسترس است. واکسن آنفلوآنزا فقط یک سال (و گاهی اوقات کمتر) در برابر آن نوع مخصوصی از آنفلوآنزا که قرار است رخ بدهد از شما محافظت می کند. این واکسن را در اواخر پاییز می زنند، پس از این که دانشمندان تعیین کردند کدام نوع آنفلوآنزا در آن سال قرار است همه گیر شود. در موارد نادری، واکسن آنفلوآنزا یک یا دو روز باعث بروز علائم شبه آنفلوآنزای جزئی از قبیل تب خفیف و درد می شود. از آنجا که این واکسن از تخم مرغ ساخته می شود افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند نباید واکسن آنفلوآنزا بزنند. پزشکان به ویژه توصیه می کنند افراد زیر واکسن آنفلوآنزا را هر سال بزنند:

• کسانی که بالای ۶۵ سال سن دارند
• افرادی که مبتلا به یک بیماری مزمن (مثل دیابت و سرطان) و یا اختلال در سیستم ایمنی بدن (مانند ایدز) هستند
• کسانی که یک بیماری مزمن ریوی دارند
• کادر بهداشت و درمان
• کودکان سالم سنین بین ۶ ماه تا ۲ سال.

اگر علائم تان شدیدتر شد یا بیشتر از ۱۰ روز طول کشید، و یا به ریه ها رسید و باعث خس خس، تنگی نفس و سرفه دردناک شد، یا اگر بیماری مزمنی (به خصوص اختلال ریوی و اختلال سیستم ایمنی بدن) دارید باید به پزشک مراجعه کنید. اگر تب  تان بیش از ۳ یا ۴ روز به طول انجامید باید به پزشک مراجعه کنید.

♦  پرسش و پاسخ آنفلوآنزا

سوال: شرکتی که من در آن کار می کنم واکسن رایگان آنفلوآنزا می دهد. خواهر من بعد از دریافت آن به آنفلونزا مبتلا شده است. آیا زدن واکسن آنفلوآنزا می تواند باعث ابتلا به این بیماری بشود؟

پاسخ: خیر. ویروسی که برای تولید واکسن استفاده می شود غیر فعال است و نمی تواند عفونت واقعی ایجاد کند. اما اگر در عرض یک یا دو هفته پس از تلقیح واکسن (قبل از این که حفاظت آن به طور واقعی برقرار شود) در معرض بیماری قرار بگیرید و یا اگر ویروسی در آن سال شایع شود که در واکسن شما نبوده است، ممکن است علی رغم زدن واکسن باز هم مریض شوید. موقع زدن واکسن احساس درد در محل تزریق طبیعی است ولی واکسن کسی را به بیماری مبتلا نمی کند.

♦  تشخیص

پزشکان معمولا آنفلوآنزا را به خصوص در هنگام شیوع پاییزی یا زمستانی از روی علائم تشخیص می دهند. اگر علائم در بدن بیمار باقی بماند، پزشک بررسی می کند تا ببیند آیا دلیل بروز این علائم، بیماری دیگری است یا نه.

♦  درمان

هیچ درمانی برای آنفلوآنزا وجود ندارد، اما می توان برای تسکین علائم آن اقداماتی انجام داد. در مکانی گرم و راحت (نه داغ) بمانید و مقدار زیادی آب بنوشید تا دچار کم آبی نشوید. دارو های معمولی ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن می تواند درد مفاصل را کم کند تا بتوانید بخوابید. قبل از استفاده از داروی ضد سرفه یا هر داروی دیگری که علائم آنفلوآنزا را تسکین می دهد با پزشک خود مشورت کنید. برای نوزادان و کودکانی که نمی توانند بینی خود را فین کنند از سرنگ بالب (موجود در اکثر داروخانه) استفاده کنید تا مخاط را از بینی شان بمکد و بتوانند تنفس کنند. از سویی این کار از ورود مخاط به معده از طریق گلو جلوگیری می کند و نمی گذارند دچار ایجاد سرفه و معده درد ناشی از بلع خلط شوند.

♦  اخطار!

به کودکان و نوجوانانی که تب دارند آسپرین ندهید چون مصرف این دارو در کودکان باعث بیماری رای (Reye’s syndrome) می شود که اختلال نادر ولی کشنده  ای مربوط به دوران کودکی است. آنتی بیوتیک ها در برابر ویروس هایی که موجب آنفلوآنزا می شوند موثر نیست. اگر به همراه این بیماری، عفونت باکتریایی داشته باشید پزشک به شما آنتی بیوتیک می دهد. اگر سن بیمار بالا باشد یا در شرایط ناگواری باشد و در معرض ویروس آنفلوآنزا بوده و علائم آن را داشته باشد پزشک آمانتادین (amantadine)، اوسلتامیویر (oseltamivir) یا دارو هایزانامیویر (zanamivir) تجویز می کند. دارو های ضد ویروسی می تواند علائم ناشی از آنفلوآنزای ویروس نوع A را تسکین بدهد.