مصرف الکل جدی تریین شکل سوء مصرف مواد در آمریکا است. نوشیدن تفریحی به طور منظم می تواند به سرعت تبدیل به سوء مصرف شود. مصرف الکل حتی اگر هیچ مشکلی در خانه یا در محل کار ایجاد نکند باعث بروز آسیب در سلامتی فرد می شود. سوء مصرف الکل یا وابستگی به آن یک بیماری مزمن (بلند مدت) است که با اشتیاق شدید به الکل همراه است. وابستگی به مصرف الکل تنها نوع بروز این مشکل نیست، بلکه مصرف الکل نیز به تنهایی به همان میزان مخرب است. کسی که الکل می نوشد ممکن است وابسته به آن نباشد ولی همان میزانی که مصرف می کند باز هم برای سلامتی او مضر است.

شراب خواری در حد بیش از پنج نوشیدنی پشت سر هم (برای مردان) و چهار نوشیدنی پشت سر هم (برای زن) که در دانشجویان فراوان است یکی از مثال های سوء مصرف الکل است که لزوما در تمام موارد با وابستگی همراه نیست. خطر سوء مصرف الکل تحت تاثیر عوامل ارثی نیز هست و شیوه زندگی نیز بر این مساله نقش دارد. فشار همسالان، در دسترس بودن الکل، مصرف الکل از سوی همسر و فشار عصبی همه بر میزان خطر ابتلا به سوء مصرف الکل اثر دارند. با این حال سابقه خانوادگی میل به الکل دلیل نشانه سوء مصرف الکل نیست همان طور که نداشتن این سابقه لزوما به معنای حذف امکان الکلی شدن افراد نمی شود.

سوء مصرف الکل و وابستگی به آن در تمام نژادها، جنسیت ها و ملیت ها رخ می دهد. حدود ۱ نفر از هر ۱۳ نفر بزرگسال (یعنی نزدیک به ۱۴ میلیون نفر در سراسر آمریکا) مبتلا به سوء استفاده از الکل یا وابستگی به آن هستند. مصرف الکل در مردان بیشتر از زنان است، اما اثرات آن در زنان با سرعت بیشتری رخ می دهد و خسارت بیشتری به سلامتی زنان می زند. اثرات مضر الکل بر کبد در زنان پیش تر از مردان است. جوانان سنین ۱۸ تا ۲۹ بیش از سنین بالای ۶۵ در معرض بروز این مشکل هستند. اما برخی افراد به دلیل تنهایی و یا از دست دادن یک عزیز رو به سوء مصرف الکل می آورند.

مصرف همزمان دارو هایی که با الکل تداخل دارد می تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سلامت افراد بشود. نوشیدن زیاد (مصرف بیش از دو بار در روز برای مردان و بیش از یک بار در روز برای زنان) می تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:

•  کاردیومیوپاتی (cardiomyopathy) که باعث نارسایی احتقانی قلب می شود.
•  زخم کبد (سیروز cirrhosis). و هپاتیت الکلی (alcoholic hepatitis) که به معنای التهاب کبد است
•  پانکراتیت (pancreatitis) التهاب لوزالمعده .
•  سرطان دهان، گلو و حنجره. خطر بروز این سرطان برای کسانی که سیگار می کشند بیشتر است.
•  کمبود ویتامین، عدم مصرف مواد مغذی باعث بروز کمبود ویتامین می شود که باعث بروز صدمه به مغز، قلب و اعصاب می شود.
•  آسیب عصبی، این آسیب عمدتا بر اعصاب دست و پا اثر می گذارند.
•  آسیب مغز، مصرف بیش از حد الکل برای سلول های مغز مثل سم است؛ مرگ سلول های مغزی می تواند به زوال عقل منجر شود.

♦  اخطار!

برخی از مردم هرگز نباید الکل بنوشند.

برای بیشتر بزرگسالان نوشیدن مقدار اندک الکل (دو بار در روز برای مردان و یک بار در روز برای زنان) خطر کمی به همراه دارد و به همین دلیل پزشکان معتقدند می تواند مفید نیز باشد. اما برخی از مردم هرگز نباید الکل بنوشند. در این موارد هرگز الکل ننوشید:

•  اگر باردار هستید یا می خواهید باردار شوید (الکل به جنین در حال رشد آسیب جدی می زند).
•  اگر ماشین آلاتی را با سرعت بالا می رانید یا از آن ها استفاده می کنید (الکل بر قضاوت و واکنش افراد تاثیر منفی می گذارند).
•  اگر برخی دارو های ضد اضطراب، ضد افسردگی یا ضد صرع بی نیاز به نسخه و یا تجویز پزشک مصرف می کنید که با الکل نمی سازد .
•  اگر بیماری (مانند بیماری کبد) دارید که با الکل بدتر می شود. در این زمینه باید از پزشک خود سوال کنید.
•  اگر در حال درمان سوء مصرف الکل هستید (و این کار شما را در معرض خطر عود قرار می دهد).
•  اگر زیر ۲۱ سال هستید (چون مغز و سیستم عصبی انسان هنوز در حال رشد است و نوشیدن الکل می تواند به آن آسیب بزند).

نوشیدن زیاد الکل خطر ابتلا به پوکی استخوان (bone-thinning disorder osteoporosis ) و سرطان پستان (breast cancer ) را در زنان افزایش می دهد. الکل با ایجاد بی ملاحظگی در افراد، باعث بروز رفتارهای پرمخاطره نظیر رانندگی در حالت مستی و روابط جنسی محافظت نشده می شود. زنانی که مقادیر اندک الکل در طول بارداری می نوشند ممکن است به جنین خود آسیب بزنند. سندرم جنین الکلی fetal alcohol syndrome شایع ترین علت قابل پیشگیری عقب ماندگی ذهنی کودکان در آمریکا است.

♦  علائم

افرادی که به وابسته الکل هستند مبتلا به سوء مصرف آن هستند نیاز شدیدی به نوشیدن الکل حس می کنند که نمی توانند با اراده بر آن غلبه کنند. اگر دسترسی به الکل نداشته باشند نشانه های ناراحت کننده ای از تهوع، تعریق، لرزش و اضطراب به آن ها دست می دهد. آن ها اغلب احساس می کنند وقتی آغاز به نوشیدن می کنند نمی توانند از آن دست بکشند. علاوه بر این، تحمل شان در مصرف الکل بالا می رود و در نتیجه برای مست شدن باید مقدار بیشتری الکل مصرف کنند.

یکی از صفات روانی قابل توجه مبتلایان به سوء مصرف الکل صفت انکار است. آن ها اغلب معتقدند مشکلی ندارند و حس افسردگی، حسادت، رنجش و یا بدگمانی دارند (ترس نامعقول از این که دیگران دشمن هستند و یا علیه آن ها توطئه می کنند). علاوه بر این ها حافظه و تمرکز شان را از دست می دهند و نمی توانند وظایف شغلی خود را به درستی انجام بدهند. از لحاظ فیزیکی، وابستگی به الکل باعث برافروختگی، ایجاد رگه در صورت، کبودی بدن، کلفتی صدا، درشتی هیکل، لرزش دستان و ورم مزمن معده می شود.

ولی افراد مبتلا به سوء مصرف الکل تشنه الکل نمی شوند و در صورت دسترسی نداشتن علائم ترک از آن ها سر نمی زند ولی مشکلات شان شبیه به افراد وابسته به الکل است. آن ها اغلب الگویی برای مصرف الکل دارند که باعث می شود در محل کار، خانواده و یا در حال رانندگی مشکل داشته باشند و نتوانند وظایف خود را در محل کار، مدرسه و خانه انجام بدهند. آن ها در حالت مستی دست به رانندگی یا کار با ماشین آلات خطرناک می زنند و به این دلیل جریمه می شوند یا ضمن رانندگی تحت تاثیر الکل به دیگران آسیب می زنند. مصرف کنندگان الکل دچار غیبت حافظه می شوند به این معنی اصلا یادشان نمی آید موقع مستی چه کار کرده اند.

♦  تشخیص

از کجا باید بفهمید بیش از حد الکل می نوشید؟ پاسخ به این چهار سؤال کمک می کند این مساله را بدانید:

•  آیا تا به حال احساس کردید باید کمتر الکل مصرف کنید؟
•  آیا تا به حال کسی با انتقاد از مصرف الکل شما را آزرده کرده است؟
•  آیا هیچ وقت از این که الکل می نوشید احساس بدی داشته اید؟
•  آیا هیچ وقت حس کردید برای دفع خماری و تثبیت خُلق باید ابتدای صبح الکل بنوشید؟ پاسخ مثبت به یکی از این گزینه ها نشان می دهد مبتلا به سوء مصرف الکل هستید. پاسخ مثبت به بیش از یک گزینه نشان می دهد مبتلا به نوشیدن الکل هستید. اگر فکر می کنید مبتلا به سوء مصرف یا وابستگی به الکل هستید با پزشک خود صحبت کنید. او از شما سوال می کند هر چند وقت یک بار و هر بار چه مقدار الکل می نوشید و با انجام معاینات فیزیکی تعیین می کند الکل نوشیدن چه آسیبی به سلامتی تان وارد کرده است و اگر لازم باشد یک برنامه درمانی برای تان تهیه می کند.

♦  پرسش و پاسخ در مورد الکل و بیماری های قلبی

 پرسش: آیا نوشیدن الکل در برابر بیماری های قلبی از انسان محافظت می کند؟

 پاسخ: مصرف معتدل الکل (دو نوشیدنی در روز برای مردان، یک نوشیدنی در روز برای زنان) با جلوگیری از رسوب چربی در شریانشریان هایی که خون را به قلب می رساند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کم می کند. تجمع چربی در شریانشریان ها یکی از دلایل اصلی بیماری های قلبی و سکته مغزی (علت عمده مرگ و میر در مردان و زنان) است اما این اثر بالقوه سودمند نباید باعث شود برای جلوگیری از بروز بیماری های قلبی، رو به سوء مصرف الکل بیاورید.

الکل یک ماده اعتیاد آور است و نوشیدن طولانی مدت آن می تواند باعث بروز مشکلات جدی برای سلامتی انسان از جمله سیروز کبدی بشود. به طور کلی، خطرات بهداشتی مصرف الکل از اثرات سودمند آن بیشتر است. بهتر است برای سالم نگه داشتن قلب به طور منظم ورزش کنید. غذاهای کم چربی و پر فیبر مصرف کنید، اگر لازم است وزن تان را کم کنید، اگر سیگار نمی کشید آن را ترک کنید.

♦  درمان

سوء مصرف الکل را نمی توان درمان کرد ولی می توان آن را معاینه و کنترل کرد. نوع درمان شما بستگی به جدیت مشکل مصرف الکل و برنامه های درمانی دارد که در دسترس شما است. در مواردی معتادین را به صورت سرپایی ویزیت می کنند و در مواردی آن ها را بستری می کنند. گاهی هر دو کار را به طور همزمان انجام می دهند. در مواردی شما را به مشاور ه های فردی یا گروهی ارجاع می دهند تا معلوم شود در چه شرایطی و بر اساس چه احساساتی میل به نوشیدن الکل پیدا می کنی و یاد بگیرید به جای مصرف الکل راه دیگری برای حل مشکلات پیدا کنید.

خانواده درمانی با تکیه بر حمایت اعضای خانواده شما را به طی مراحل درمانی تشویق می کند.

اگر برای قطع الکل انگیزه دارید ولی نمی توانید این کار را انجام بدهید پزشک دارویی مانند دی سولفیرام (disulfiram) می دهد که باعث می شود از مصرف الکل احساس بدی پیدا کنید. برخی پزشکان دارویی به نام نالترکسون (naltrexone) برای جلوگیری از عود برای برخی افراد تجویز می کنند. اگر دچار علائم ناراحت کننده ترک بشوید پزشک وی را به مراکز سم زدایی معرفی می کند تا حساسیت سیستم عصبی به اثرات الکل از بین برود. سم زدایی معمولا طی یک دوره یک هفته ای تا ۱۰ روزه در بیمارستان یا مراکز درمانی انجام می شود و وضعیت شما به دقت تحت نظارت قرار بگیرد.

سنگ بنای هر برنامه درمانی پیگیری طولانی مدت برنامه های مخصوص ترک الکل مانند جلسات مشاوره گروهی است. در این جلسات افرادی که با سوء مصرف الکل دست به گریبانند دور هم جمع می شوند تا با حمایت از هم و تشویق یکدیگر مصرف الکل را قطع کنند. اما حتی افرادی که با موفقیت این برنامه ها را طی می کنند ممکن است مجددا رو به اعتیاد بیاورند.

بروز این اتفاق بسیار شایع است ولی به این معنا نیست که این افراد شکست خورده اند، بلکه تنها نشان می دهد درمان سوء مصرف مواد کار دشواری است. برای محافظت از سلامتی در آینده و حفظ منافع خانواده، هر چند بار که لازم است در خواست کمک کنید و دست کم برای مدتی نوشیدن را کنار بگذارید.