پریود سنگین غیرمعمول یا طولانی مدت، در پزشکی به نام منوراژی (menorrhagia) یا هیپرمنوره (hypermenorrhea) شناخته می شود. پریود سنگین آن است که طولانی تر از ۷ روز بشود یا یک پد بزرگ بهداشتی را در کمتر از ۲ ساعت کاملا خیس کند. اختلال خود به خودیِ هورمون هایی که چرخه قاعدگی را کنترل می کند باعث بروز پریودهای سنگین می شود. پریود سنگین می تواند به دلیل فیبروئید رشد خفیف پوشش داخلی رحم (پولیپ آندومتر endometrial polyps) یا تجمع پیشاسرطانی آندومتر (precancerous buildup of the endometrium) در بافت پوشاننده رحم رخ بدهد هیپرپلازی آندومتر (endometrial hyperplasia).

هیپرپلازی آندومتر به راحتی درمان می شود، اما اگر درمان نشود، می تواند به سرطان رحم منجر شود. سرطان رحم معمولا با هیسترکتومی (hysterectomy عمل جراحی برداشتن رحم) درمان می شود. برخی از انواع IUD ها  نیز می تواند در درصد کمی از زنان باعث پریود های سنگین شود.

برخی از زنان همیشه پریودهای سنگین دارند و برخی دیگر فقط گاه به گاه دچار این وضعیت می شوند. این وضعیت اغلب برای زنان جوانی رخ می دهد که هنوز چرخه تخمک گذاری شان منظم نشده است یا نزدیک به یائسگی هستند. اگر مرتب پریود های سنگین دارید باید به قدر کافی غذای آهن دار میل کنید تا دچار کم خونی فقر آهن نشوید.

♦  تشخیص

اگر دفعات دچار پریود غیر معمول و سنگین شدید و خونریزی ظرف ۲۴ ساعت قطع نشد یا اگر مدتی است پریود سنگین دارید با پزشک خود تماس بگیرید. اگر پریودتان به تاخیر افتاده است و خیلی سنگین است، ممکن است نشانه سقط جنین در اوایل حاملگی باشد. در این مورد، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک از شما سوال می پرسد و با بررسی میزان خونریزی، سعی می کند بفهمد چه مشکلی در رحم به وجود آمده است.

پزشک همچنین با استفاده از پاپ اسمیر Pap smear سعی می کند احتمال بروز سرطان دهانه رحم (cancer of the cervix) را بررسی نماید و برای غربالگری سرطان رحم (cancer of the uterus)، بیوپسی آندومتر (endometrial biopsy پایین را ببینید) انجام می دهد. اگر خونریزی شدید باشد آزمایش خون می تواند تعیین کند دچار کم خونی هستید یا نه و آیا مشکلات خونی هورمونی باعث بروز پریود های سنگین شده است یا نه.

♦  درمان

اگر پریود سنگین دارید و فکر نمی کنید حامله باشید فعالیت خود را کم کنید، بیشتر مایعات بنوشید و مکمل آهن مصرف کنید. اگر به طور مداوم پریود سنگین و آزمون ها علت آنرا پیدا نمی کنند پزشک دارویی شامل هورمون پروژسترون (progesterone) (یا استروژن – estrogen – همراه با پروژسترون) برای کاهش خونریزی تجویز می کند. این همان هورمونی است که در قرص های ضد بارداری وجود دارد. دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی به کاهش میزان خونریزی کمک می کند.

اگر IUD حاوی مس در بدن خود دارید پزشک احتمالا توصیه می کند از روش های دیگر برای پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اگر آزمایش خون نشان دهد کم خونی دارید، باید مکمل آهن مصرف کنید.

♦  بیوپسی آندومتر

برای بیوپسی آندومتر، پزشک یک نمونه از بافت آندومتر (پوشش داخلی رحم) را برای تحلیل در آزمایشگاه و بررسی نشانه های سرطان برمی دارد. او با استفاده از ابزاری به نام اسپکولوم (speculum) مهبل (واژن) را باز کرده و دهانه رحم را با گیره تثبیت می کند، سپس یک لوله بسیار نازک و انعطاف پذیر (نمونه بردار آندومترendometrial sampler) را داخل رحم می کند تا از بافت نمونه برداری کند. اگر خونریزی با این روش ها بعد از چند ماه درمان نشد پزشک با سونوگرافی تستی به نام سونوهیستروگرام (sonohysterogram) برای ارزیابی ارگانارگان های لگنی انجام می دهد.

حتی اگر هیچ مشکلی کشف نشود پزشک با انجام هیستروسکوپی (hysteroscopy پایین را ببینید) داخل رحم را بررسی می کند. وقتی که مشکل پیدا می شود پزشک آندومتر را برمی دارد به این طریق که بخش اعظم یا تمام پوشش داخلی رحم (آندومتر) را، با حرارت کنترل شده یک دستگاه بادکنکی که با هیستروسکوپ (hysteroscope) آن را وارد رحم می کند، برمی دارد.

این کار آندومتر (یعنی پوشش داخلی رحم) را از بین می برد و به همین دلیل بر توان باروری زنان اثر می گذارند. این روش عمدتا برای زنانی انجام می شود که می خواهند عمل جراحی مهم هیسترکتومی (hysterectomy) را انجام ندهند. با این حال در برخی شرایط هیسترکتومی بهترین راه درمان است.

♦  هیستروسکوپی

برای تشخیص برخی بیماری های زنان مانند پریود های سنگین یا طولانی مدت، یا خونریزی بین پریودها، پزشک باید داخل رحم را بررسی کند. او با روشی به نام هیستروسکوپی می تواند رحم را به طور مستقیم مشاهده کند تا بیماری را تشخیص بدهد، وضعیت را ارزیابی کند و اختلالاتی مانند فیبروئیدهای رحمی، پولیپ آندومتر، هیپرپلازی (ضخیم شدن دیواره رحم) یا تومورهای خوش خیم و بدخیم را بررسی نماید. هیستروسکوپی را می توان در کلینیک بیماران سرپایی و یا در مطب پزشک با استفاده از بی حسی موضعی با آرام بخش انجام داد.

♦  هیستروسکوپی

پزشک برای انجام هیستروسکوپی وسیله ای چراغ دار و انعطاف پذیر بنام هیستروسکوپ را از طریق واژن به رحم وارد می کند و مقدار کمی از مایع یا گاز را برای اتساع بافت از طریق هیستروسکوپ به رحم وارد می کند. پزشک ابزار پزشکی دیگری را نیز با هیستروسکوپ وارد می کند و مثل روش های بیوپسی بافت اضافی رحم را برمی دارد.