اوستئوآرتریت یا بیماری تخریب مفصل زمانی رخ می دهد که غضروف (بافت نرم و صاف که انتهای استخوان های مفصل را می پوشاند) ضعیف شده و به تدریج خشن و نازک می شود. اگر پوشش مفصل (یاغشای سینوویال) تحریک شود موضع ورم می کند و در داخل مفصل مایع اضافی جمع می شود. با از بین رفتن غضروف، استخوان رشد می کند و در اطراف لبه های مفصل، برجستگیهای استخوانی تشکیل می شود که باعث برجستگی و ورم می شود. با ادامه این روند، غضروف بیشتر از بین می رود و استخوان ها در مفصل به یکدیگر مالیده می شوند.

از آنجا که استخوان بسیار حساس است، این مالش با درد شدید همراه است و تحرک مفصل به شدت کم می شود. مفاصلی که اغلب به اوستئوآرتریت مبتلا می شوند شامل زانو، ران، کمر، گردن و انگشتان است.

♦  عوامل خطر

اوستئوآرتریت بر زنان و مردان تاثیر می گذارند و یکی از شایع ترین اختلالات مفصل است. زنان معمولا در مفاصل دست و زانو و مردان اغلب در مفاصل ران، زانو و کمر مبتلا به استئوآرتریت می شوند. عوامل زیر می تواند خطر ابتلا به اوستئوآرتریت را افزایش دهد:

• سن

در سنین ۴۵ سال و بالاتر مردم اغلب به اوستئوآرتریت مبتلا می شوند. بسیاری از افراد بالای ۶۰ سال درجاتی از اوستئوآرتریت را دارند. با این که افزایش سن از عوامل افزایش ریسک ابتلا به اوستئوآرتریت است، اوستئوآرتریت نتیجه حتمی افزایش سن نیست.

• وراثت

برخی از افراد ژنی در خود دارند که آن ها را در برابر التهاب مفاصل و استخوان ها حساس تر می کند.

• اضافه وزن

افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر احتمال ابتلا به اوستئوآرتریت دارند چون وزن اضافی می تواند به مفاصل، به خصوص مفاصل زانو فشار بیاورد. اگر اوستئوآرتریت داشته باشید اضافه وزن می تواند علائم شما را بدتر کند.

• آسیب یا فرسودگی

اوستئوآرتریت معمولا در اثر آسیب به مفصل ایجاد می شود. آسیب جدی به مفصل، مانند شکستگی یا عفونت به بافت مفصل آسیب می زند و باعث اوستئوآرتریت مفصل می شود. فرسودگی مفصل می تواند به اوستئوآرتریت منجر شود.

• عدم فعالیت

اگر کم ورزش می کنید احتمال ابتلا به اوستئوآرتریت در شما بیشتر است چون مفاصل سفت و دردناک شده و انعطاف پذیری خودرا از دست می دهند.

♦  مفصل مبتلا به استئوآرتریت

دریک مفصل سالم (سمت چپ)غضروف در پایان هر استخوان مثل بالشی است که اجازه می دهد استخوان ها به راحتی در برابر یکدیگر سر بخورند و حرکت کنند. در مفصلی که مبتلا به استئوآرتریت (سمت راست) شده است، غضروف آسیب می بیند و استخوان ها به یکدیگر مالیده شده و دردناک می شوند.

♦  علائم

در بسیاری از افراد، اوستئوآرتریت علائمی ایجاد نمی کند. اوستئوآرتریت اغلب وقتی تشخیص داده می شود که به دلیل مشکل دیگری از بیمار آزمایش اشعه X می گیرند. هنگامی که علائم نمایان می شود به صورت درد خفیفی است که تنها در یک یا دو مفصل ظاهر می شود. با گذشت زمان، علائم شدید می شود و در نهایت حرکت استخوان ها را مشکل می کند. اگر بیش از ۲ هفته در بدن خود شاهد علائم زیر بودید به پزشک خود مراجعه کنید :

• درد یا خشکی در مفصل یا نزدیک به آن

درد اوستئوآرتریت در مواردی عمیق است و در مفصل مبتلا شده یا نزدیکی آن رخ می دهد. به مرور زمان این درد ممکن است محو شود و دوباره عود کند و شدت آن بستگی به زمان روز یا نوع فعالیت شما دارد. در برخی افراد درد مفاصل درد در پایان روز یا بعد از تحرک شدید مثل ورزش بدتر می شود. مفاصل اغلب در ابتدای صبح یا بعد از بی حرکتی طولانی سفت می شود.

• تورم مفصل

تورم مفصل زمانی رخ می دهد که غشای سینوویال تحریک می شود و داخل آن مایعی تولید می شود که داخل مفصل جمع می شود. با فرسایش غضروف، انتهای استخوان ها رشد می کند و مفاصل برجسته و متورم می شود.

• صدا و شکست موقع تحرک مفصل

زمانی که مفصل مبتلا به اوستئوآرتریت را حرکت می دهید در مواردی صدای تق تق می دهد و حس می کنید برخوردهای خشکی در آن انجام می شود. در بیشتر موارد این صدا به دلیل تورم و مالش غشای سینوویال در داخل مفصل است. در موارد شدید، این اتفاق به دلیل مالش استخوان به استخوان است.

• التهاب خفیف مفصل

التهاب خفیف مفصل می توانند باعث تورم، قرمزی، گرمی و حساسیت به لمس بشود.

♦  تشخیص

پزشک از روی علائم و شرح حال فرد، اوستئوآرتریت را تشخیص می دهد. او با لمس مفاصل آسیب دیده در پی کشف تورم، رشد استخوان می گردد و سعی می کند با کشش یا حرکت دادن مفصل ببیند امکان حرکت مفصل چقدر محدود شده است. او با گوش دادن به صدای مفاصل نیز می تواند وضعیت مالش استخوان ها به یکدیگر را بررسی کند. آزمایش اشعه  X یا MRI  نیز می تواند وجود یا شدت آسیب استخوان ها و میزان فشار بر اعصاب را نشان بدهد.

اگر وضعیت اوستئوآرتریت هنوز نامشخص باشد پزشک یک نمونه خون یا مایع خارج شده از مفاصل آسیب دیده را تست می کند. او با آزمایش مایع مفصلی و خون می تواند امکان وجود سایر بیماری هاا را بررسی و نوع ورم مفصلی را که باعث بروز علائم شده است مشخص کند؛ استئوآرتریت هیچ وقت باعث اختلال خونی نمی شود. پزشک ممکن است شما را به روماتولوژیست (پزشک متخصص درمان بیماری های مفاصل) ارجاع دهد تا در تشخیص به او کمک کند. برخی از انواع آرتریت فقط به مرور زمان و با آشکارتر شدن علائم قابل تشخیص می شوند.

♦  علائم اوستئوآرتریت گردن

علائم اوستئوآرتریت گردن (که طی آن مفاصل گردن تحت تاثیر قرار می گیرد) همان علائم استئوآرتریت است که در سایر نقاط بدن رخ می دهد. به اضافه آن که فشار بر اعصاب گردن می تواند باعث سردرد، سرگیجه، ضعف عضلانی، سوزش و بی حسی در شانه ها، بازوها، دست ها و یا پاها نیز بشود. اگر اعصابی که عضلات مثانه را کنترل می کنند در این بیماری آسیب ببینند فرد مبتلا به اوستئوآرتریت گردن ممکن است کنترل مثانه را از دست بدهد.

♦  درمان

اوستئوآرتریت قابل درمان نیست، اما می توان آن را معاینه و کنترل کرد. روماتولوژیست می تواند برای کمک به کنترل این بیماری یک برنامه درمانی طراحی کند. شروع سریع درمان می تواند از آسیب طولانی مدت به مفاصل و استخوان ها جلوگیری کند. هدف از درمان، کاهش درد و خشکی مفصل، افزایش امکان جنبش آن و کاهش سرعت پیشرفت بیماری است. ترکیبی از روش های مختلف درمانی که در زیر توضیح داده شده است معمولا بهتر از هر روش به صورت تنهایی است. پیدا کردن روش موثر درمانی اغلب زمان بر است. با پزشک خود همکاری کنید تا بهترین روش درمان مناسب شما را پیدا کند.