♦  شرح بیماری

ایدز عبارت  است  از بوجود آمدن  ضعف  عمده  در دستگاه  ایمنی  بدن  )نقص  ایمنی ). این  امر باعث  کاهش  توانایی  بدن  در مقابله  با عفونتها و توانایی  سرکوب  سلول های  غیرطبیعی  مثل  سلول های  سرطانی  می شود. ویروس  ایدز سلول های  ایمنی  موجود در خون )لنفوسیت ها) و سلول های  ایمنی  موجود در بافت ها مانند مغز استخوان ، طحال ، کبد و گره های  لنفاوی را درگیر می سازد. این  سلول ها در تولید پادتن  برای  مقابله  با بیماری ها و سرطآن ها نقش  دارند. در مجموع  باید گفت  که  ایدز یک  نوع  نقص  ایمنی  ثانویه  است  که  در سیر عفونت  با ویروس  ایدز ایجاد می شود.

♦​  علت بیماری

عامل بیماری ایدز یک نوع ویروس از گروه رترو ویروسها است که باعث کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن میزبان می شود. علائمی که ما در بیماری ایدز می شناسیم مربوط به بیماری هایی است که در اثر نقص دستگاه ایمنی بدن تولید می شوند. در اکثر بیماری های ویروسی وضع به این منوال است که سلول های مملو از ویروس ویروس ها را آزاد کرده و این ویروس ها خود را با پادتن های آماده مواجه می بینند. در چنین وضعی بیماری شخص برطرف می شود. اما در مورد ویروس ایدز وضع به گونه ای دیگر است.

در اینجا اولین ویروسی که وارد اولین سلول میزبان می شوند از حمله پادتنها در امان می مانند. ویروس های جدیدی که از سلول خارج می شوند بعضا توسط پادتن ها خنثی می شوند اما ژنهای اولیه در درون سلول میزبان به تولید ویروس ادامه می دهند. ممکن است که ویروس در بدو ورود به سلول میزبان به صورت غیر فعال درآید و بعد از گذشت چندین سال به مساعد شدن اوضاع فعالیت بیماریزایی خود را آغاز کند. این ویروس دستگاه ایمنی بدن را تضعیف می کند و در این یک سرماخوردگی ساده هم می تواند برای شخص مشکل ساز باشد.

♦​  سیر بیماری و علائم آن

ابتلا به بیماری ایدز در اغلب موارد با عوارض ساده ای مانند اسهال ، خارش پوست و افزایش خفیف حرارت بدن شروع می شود. این عوارض پس از چند هفته خودبخود برطرف می شود و شخص خیال می کند که به سرماخوردگی دچار بوده است. از آنجا که ساخته شدن پادتنهای موثر حدود ۱۴ روز طول می کشد دراین زمان جدال بین ویروسها و پادتنها در جریان است. پس از سپری شدن این مرحله دورانی فرا می رسد که حال شخص بیمار خوب می شود اما در خون او پادتن ضد ایدز را می توان تشخیص داد و از خون وی ویروس ایدز را بدست آورد.

لنفوسیت T₄ که مبتلا شده است شروع به تقسیم می کند همین امر باعث تورم غدد لنفاوی می شود. تورم غدد لنفاوی گاه ماه ها یا سال ها بعد از ابتلای اولیه پدیدار می شود و می تواند مدت ها به همان حال باقی بماند. در بسیاری از موارد هم ناراحتی های جدی دیگری به آن اضافه می شود. بیماران اکثرا به شدت لاغر می شوند چون دیواره روده آن ها مواد غذایی را بطور کامل جذب نمی کند. در اروپا که تغذیه مردم رضایت بخش است کم شدن وزن چندان مخاطره آمیز نیست. اما در بعضی کشورهای جهان سوم که مردم با سوء تغذیه دست به گریبانند کاهش وزن فرد را نحیف می کند.

عرق کردن در شب و احساس خستگی ، التهاب بیضه ها از سایر علائم این بیماری است. مرحله بعدی که در آن تصویر نهایی بیماری ایدز به نمایش گذاشته می شود حاصل از درهم شکسته شدن کامل سیستم دفاعی بدن است. تعداد سلول های لنفوسیت T₄ به شدت کاهش یافته است و در این حالت انواع بیماری های باکتریایی ، ویروسی و انگلی قادر هستند که فرد مبتلا را از پای بیاندازند.

♦​  عوامل تشدید کننده بیماری

• تماس  جنسی  با افراد آلوده . همجنس بازها در معرض  بیشترین  خطر هستند.
• بی بند و باری  جنسی  
• استفاده  از سرنگهای  آلوده  برای  تزریق  مواد مخدر
• تزریق  خون  یا فرآورده های  خونی  آلوده  
• مواجهه  کارکنان  بیمارستآن ها و تکنسینهای  آزمایشگاهی  با خون  ، مدفوع  ، یا ادرار افراد آلوده  به  ویروس  ایدز.

​

♦​  پیشگیری  

• از تماس  جنسی  با افراد آلوده  یا افرادی  که  مواد مخدر تزریقی  مصرف  می کنند خودداری  شود.
• از کاندوم  استفاده  شود.
• از بی بندوباری  جنسی  خودداری شود.
• خون  یا فرآورده های  خونی  باید از لحاظ  آلودگی  بررسی  شده  باشد.

​

♦​  تشخیص بیماری

تشخیص این بیماری از طریق آزمایش خون امکان پذیر است. خوشبختانه در کشور ما این آزمایش به صورت رایگان انجام می شود تا افراد مختلف از سلامتی خود اطمینان حاصل کنند.

♦​  درمان

در حال  حاضر داروها در معالجه  عفونت  ایدز مؤثر نیستند. برای  مقابله  با عفونت ها یا پیشگیری  از آن ها ممکن  است  آنتی بیوتیک  تجویز شود. داروهای  ضد ویروسی  مانند دیدانوزین  ، استاوودین ، زالسی  تابین  ، زیدوودین  و نیز داروهای  مهارکننده  پروتئاز در درمان  عفونت  با ویروس  ایدز مورد استفاده  قرار می گیرند و ممکن  است  پیشرفت  بیماری  را به  تأخیر اندازند. تجویز آن ها باید توسط  پزشکان  با تجربه  انجام  پذیرد.

با این  داروها (مثل  زیدووین ) می توان  انتقال  عفونت  به  نوزادان  مادران  حامله  را کاهش  داد. تحقیقات  زیادی  در رابطه  با داروهای  جدیدتر و واکسن  آن  از طریق مهندسی ژنتیک در دست  انجام  هستند.

♦​  درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

• اگر شما یا یکی  از اعضای  خانواده تان  علائم  عفونت  ایدز را دارید.
• اگر پس  از تشخیص ، علائم  یک  عفونت  دیگر ظاهر شوند (تب ، سرفه ، یا اسهال).

اگر دچار علائم  جدید و غیر قابل  توجیه  شده اید. داروهای  مورد استفاده  در درمان،  عوارض  جانبی  بسیاری  دارند.