عدم تحمل لاکتوز عبارت است از: ناتوانی بدن در هضم لاکتوز، قندی که در شیر و سایر محصولات لبنی وجود دارد. در عدم تحمل لاکتوز، بدن آنزیم لاکتاز نمی سازد یا مقدار ناچیزی می سازد، آنزیمی در روده کوچک که برای تجزیه لاکتوز لازم است. عدم تحمل لاکتوز می تواند باعث تداخلات گوارشی مثل نفخ، دردهای شکمی و اسهال شود. بسیاری از افراد در سراسر جهان به خصوص افراد با نژاد آفریقایی، آسیایی، خاورمیانه، یهودی، اسپانیایی، و بومی آمریکا مستعد بیماری عدم تحمل لاکتوز هستند.

بیماری در طول زمان بروز می کند، اغلب بعد از ۲ سالگی. برخی از افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند می توانند مقادیر کمی از محصولات لبنی را بدون هیچ مشکلی تحمل کنند. در موارد نادری عدم تحمل لاکتوز مادرزادی است (در زمان تولد وجود دارد) و باعث نفخ و اسهال مزمن از بدو تولد می شود که مانع از وزن گرفتن کودک می شود.

♦  علائم

علائم عدم تحمل لاکتوز عبارتند از: نفخ، درد شکمی، تهوع، گاز و اسهال بعد از مصرف غذاهای حاوی لاکتوز. علائم معمولا در عرض ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت شروع می شوند. شدت و طول مدت علائم بستگی به مقدار لاکتوزی دارد که فرد می تواند تحمل کند.

♦  تشخیص

برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز، پزشک یک شرح حال پزشکی دقیق از شما خواهد گرفت. وی هم چنین انجام سه تست را توصیه خواهد کرد. تست تحمل لاکتوز (یک آزمایش خون)، تست تنفسی هیدروژن و تست اسیدیته مدفوع که میزان لاکتوزی را که بدن شما هضم می کند اندازه می گیرند. برای انجام این تست ها شما باید برای زمان مشخصی ناشتا بوده و سپس مایعی حاوی لاکتوز بنوشید. تست های خونی و تنفسی را می توان روی کودکان بزرگتر و بالغین انجام داد ولی برای شیرخواران و کودکان کم سن و سال امکان انجام آن ها نیست چون مقادیر زیاد لاکتوز می تواند منجر به اسهال و بی آبی شود.

♦  درمان

هیچ درمانی برای افزایش مقدار آنزیم لاکتاز تولیدی بدن وجود ندارد. برای پیشگیری از علائم عدم تحمل لاکتوز، پزشک توصیه خواهد کرد که غذاهای حاوی لاکتوز را محدود کرده یا به طور کلی از آن ها اجتناب کنید. در هنگام خرید، برچسب همه محصولات را بخوانید تا ببینید که آیا غذا حاوی لاکتوز هست یا خیر. پزشک هم چنین ممکن است مصرف یک آنزیم لاکتاز بدون نسخه را توصیه کند که می تواند در هضم لاکتوز کمک کننده باشد. این آنزیم ممکن است به صورت قرص یا مایع باشد و شما می توانید آن را قبل از خوردن یا نوشیدن محصولات حاوی لاکتوز مصرف کنید.

اگر لازم باشد شما از مصرف شیر و سایر محصولات لبنی اجتناب کنید (که منابع اصلی کلسیم هستند)، پزشک به شما توصیه خواهد کرد که مکمل کلسیم و سایر غذاهای غنی از کلسیم مثل سبزیجات سبز و ماهی های با استخوان (مثل ساردین) مصرف کنید. مصرف پنیرهای سفت مشکلی ندارد چون حاوی حداقل مقدار مایه پنیر هستند (اکثر لاکتوز در پروتئین مایه پنیر وجود دارد). شیر بدون لاکتوز و سایر محصولات لبنی بدون لاکتوز در اکثر مغازه های خار و بار فروشی در دسترس می باشند. اگر یک شیرخوار یا کودک کم سن و سال علائم عدم تحمل لاکتوز داشته باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که به کودک به جای شیر گاو، شیر سویا داده شود.