یک آبسه دندانی پاکتی از چرک در بافت اطراف ریشه یک دندان است. آبسه معمولا وقتی تشکیل می شود که یک دندان در حال پوسیدن است، ریشه دندان عفونی شده یا مرده یا وقتی که لثه به میزان قابل توجهی از دندان عقب رفته است (بیماری های پری دنتال). مغز دندان همراه با باکتری مهاجم می توانند بافت اطراف را آلوده کنند. تا زمانی که مغز دندان و باکتری خارج نشوند، عفونت به گسترش ادامه خواهد داد. اگر آبسه درمان نشود، می تواند استخوان فک را بخورد تا یک مجرای کوچک یا سینوس از طریق استخوان و لثه روی آن تشکیل دهد.

درست قبل از آنکه این مجرا به سطح لثه برسد، یک تورم دردناک تشکیل می شود. این تورم ممکن است هفته ها باقی بماند. با این وجود در برخی موارد آبسه پاره می شود و یک مجرای تخلیه کننده به نام فیستول ایجاد می کند. در این صورت چرک به داخل دهان تخلیه می شود و درد ناگهان قطع می شود. باکتری می تواند به استخوان مجاور تهاجم کرده و در بدن گسترده شود و منجر به مسموم شدن خون شود.

چگونه آبسه تشکیل می شود؟

اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، ریشه دندان می تواند عفونی شده چرک تشکیل شود. در صورت عدم درمان عفونت می تواند به استخوان فک آسیب برساند.

♦  علائم و درمان

یک دندان آبسه دار به طور مدارم درد ضربان دار دارد که گاز زدن یا جویدن را به شدت دردناک می کند. غدد گردنی ممکن است متورم شده و در صورت گسترش آبسه، سمت درگیر صورت ممکن است متورم شود. آبسه معمولا منجر به تب شده باعث می شود فرد به طور کلی احساس بیماری کند. اگر اطراف دندان خود تورمی دارید که به صورت و گردن شما گسترش یافته است، فورا به دندان پزشک خود مراجعه کنید.

اگر دندان پزشکتان در دسترس نبود، با پزشک خود تماس بگیرید، وی ممکن است برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. سپس در سریع ترین زمان ممکن به دندان پزشک مراجعه کنید. طی این مدت برای کاهش درد استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید. هر ساعت دهان خود را با آب نمک گرم آب بکشید تا سر باز کردن آبسه را تسریع کرده به کاهش درد کمک کنید. وقتی آبسه سر باز کرد، دهانتان را آب بکشید تا چرک شسته شود.

بعد از سر باز کردن آبسه در نزدیک ترین زمان ممکن برای درمان قطعی به دندان پزشک خود مراجعه کنید. دندان پزشک ممکن است دندان پشتی آبسه داده یا دندان اولیه را در صورتی که کاملا عفونی باشد بکشد. ولی در اکثریت موارد دندان پزشک تلاش خواهد کرد دندان را حفظ کند. پی یک حفره کوچک از تاج دندان به سمت مغز دندان ایجاد خواهد کرد. اگر آبسه هنوز سر باز نکرده باشد، این کار منجر به خارج شدن چرک و کاهش درد می شود. سپس دندان پزشک حفره مغز دندان و مجرای ریشه را پاک سازی و ضد عفونی می کند.

در یک ویزیت دیگر هنگامی که عفونت فروکش کرده بود، دندان پزشک با یک پوشش دائمی حفره مغز دندان، مجرای ریشه دندان و حفره تراشیده را پر خواهد کرد. در حدود ۶ ماه بعد دندان پزشک از ناحیه عکس اشعه ایکس خواهد گرفت تا اطمینان حاصل کند که استخوان و بافت جدید در حال رشد در حفره ای هستند که توسط آبسه تشکیل شده بود. اگر بافت جدید در حال رشد در حفره باشد، درمان بیشتر نیاز نخواهد بود. گاهی حتی بعد از درمان مجرای ریشه باز هم باکتری در بافت اطراف قاعده ریشه دندان باقی میماند و باعث تشکیل آبسه می شود.

اگر آنتی بیوتیک ها نتوانند عفونت را از بین ببرند، دندان پزشک ممکن است توصیه کنید که یک جراح دهان یا یک دندان پزشک متخصص ریشه شما را ببیند. اگر شما قبلا درمان مجرای ریشه انجام داده ولی هم چنان مشکل داشته باشید، یک جراح دهان ممکن است فرایندی به نام اپیسکتومی یا برداشتن ریشه عفونی دندان (Apicoectomy) انجام دهد. برای این کار به شما بیحسی موضعی داده و جراح یک برش کوچک روی لثه می دهد، استخوانی را که راس ریشه را پوشانده میتراشد و بافت های عفونی قاعده دندان را خارج می کند.

در موارد نادری این فرایند ممکن است موثر نباشد و نیاز باشد که دندان به کلی خارج شده و با یک پل یا ایمپلنت جایگزین شود.

♦  درمان آبسه

دندان پزشک ممکن است برای نجات دندانی که دچار آبسه شده است، حفره کوچکی روی تاج دندان ایجاد کند تا چرک تخلیه شود. سپس وی حفره مغز دندان  مجرای ریشه را پاک سازی و ضد عفونی کرده و یک ماده پرکننده موقت روی آن میگذارد. طی یک ویزیت بعدی، دندان پزشک این ماده پر کننده را برداشته و آنرا با یک ماده پر کننده دائمی جایگزین می کند.