تومورهای دهان و زبان به رشد غیرعادی و کنترل‌نشده سلول‌ها در این نواحی اطلاق می‌شود که می‌تواند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشد. تومورهای بدخیم دهان و زبان که به سرطان دهان معروف هستند، معمولاً به‌طور اولیه از سلول‌های پوششی مخاط دهان شروع می‌شوند و می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن متاستاز کنند.

علائم تومورهای دهان و زبان:

1. زخم‌های دهانی: زخمی که بهبود نمی‌یابد و ممکن است خونریزی داشته باشد.
2. توده یا برجستگی: وجود توده‌ای در زبان، لثه، یا داخل دهان که به مرور زمان رشد می‌کند.
3. درد مداوم: درد در ناحیه دهان یا زبان که ممکن است با خوردن و آشامیدن تشدید شود.
4. تغییر در صحبت کردن: اختلال در تکلم به دلیل تومور یا توده‌ای که مانع حرکت طبیعی زبان می‌شود.
5. اختلال در بلع: سختی یا درد هنگام بلعیدن غذا.
6. بی‌حسی: بی‌حسی در لب‌ها، زبان یا نواحی دیگر دهان.
7. لکه‌های سفید یا قرمز: ظاهر شدن لکه‌های سفید یا قرمز در دهان که قابل حذف نیستند.
8. بوی بد دهان: بوی ناخوشایند دهان که به دلیل وجود تومور می‌تواند ایجاد شود.

عوامل خطر:

1. استعمال دخانیات: سیگار و دیگر محصولات تنباکویی عامل مهمی در ایجاد سرطان دهان و زبان هستند.
2. مصرف الکل: استفاده مکرر و بیش از حد از الکل خطر سرطان دهان را افزایش می‌دهد، به‌ویژه زمانی که با استعمال دخانیات همراه باشد.
3. عفونت HPV (ویروس پاپیلومای انسانی): برخی از انواع ویروس HPV با افزایش خطر سرطان‌های دهانی مرتبط هستند.
4. قرار گرفتن در معرض نور خورشید: اشعه‌های فرابنفش می‌توانند باعث سرطان لب‌ها شوند.
5. سوء تغذیه: کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند مقاومت بدن را در برابر رشد تومورها کاهش دهد.
6. سابقه خانوادگی: اگر در خانواده فردی سابقه سرطان‌های دهانی داشته باشد، خطر ابتلا افزایش می‌یابد.

تشخیص:

1. معاینه بالینی: پزشک ناحیه دهان و زبان را از نظر وجود توده‌ها، زخم‌ها یا سایر تغییرات مشکوک معاینه می‌کند.
2. بیوپسی: برداشتن نمونه‌ای از بافت مشکوک و بررسی آن زیر میکروسکوپ برای تشخیص بدخیم بودن تومور.
3. اسکن‌های تصویربرداری: از جمله CT، MRI، یا PET scan برای بررسی میزان گسترش تومور و تشخیص دقیق.

درمان:

1. جراحی: برای برداشتن تومور، که اگر کوچک باشد، ممکن است تنها بخشی از بافت برداشته شود، اما در موارد پیشرفته‌تر ممکن است نیاز به جراحی گسترده‌تر باشد.
2. پرتودرمانی: استفاده از پرتوهای پرانرژی برای نابودی سلول‌های سرطانی، که می‌تواند به عنوان درمان اصلی یا بعد از جراحی استفاده شود.
3. شیمی‌درمانی: داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که اغلب همراه با پرتودرمانی یا جراحی استفاده می‌شود.
4. ایمونوتراپی: در برخی موارد، استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با سلول‌های سرطانی تقویت می‌کنند.
5. بازسازی: در مواردی که تومور بخش‌های زیادی از دهان را درگیر کرده باشد، ممکن است نیاز به جراحی‌های بازسازی برای بهبود عملکرد و ظاهر باشد.

پیشگیری:

• ترک سیگار و مصرف الکل: این دو عامل بیشترین تأثیر را در کاهش خطر ابتلا دارند.
• حفظ بهداشت دهان و دندان: مراقبت منظم از دهان، دندان‌ها، و زبان می‌تواند به کاهش التهاب‌ها و عفونت‌ها کمک کند.
• مصرف مواد غذایی سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند در پیشگیری از بسیاری از انواع سرطان‌ها مؤثر باشد.
• محافظت از لب‌ها در برابر آفتاب: استفاده از ضدآفتاب‌های لب و دوری از نور مستقیم خورشید در زمان‌های اوج تابش.

توجه به علائم اولیه و مراجعه سریع به پزشک برای معاینه می‌تواند نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر تومورهای دهان و زبان ایفا کند.