(بیماری قلبی- عروقی) به انگلیسی (Cardiovascular disease) یا (بیماری قلبی)(heart disease)  دسته ای از بیماری ها است که در قلب یا رگ ها )سرخرگ ها، مویرگ ها و سیاهرگ ها) رخ می دهد.

بیماری قلبی- عروقی به هر گونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تاثیر قرار دهد اشاره دارد که شامل بیماری های قلبی، بیماری های عروقی مغز و کلیه و بیماری های شریانی می شود.

♦  انواع

• بیماری شریان های کرونری (همچنین بیماری های ایسکمیک قلب و بیماری شریان های کرونری)
• کاردیومیوپاتی – بیماری ماهیچه قلب
• بیماری قلبی فزون تنش – بیماری قلب پس از فشار خون بالا
• نارسایی قلب
• آریتمی قلب – نامنظم بودن ضربان قلب
• بیماری های التهابی قلب
  • اندوکاردیت – التهاب لایه درونی قلب، درون شامه قلب.
  • کاردیومگالی ملتهب
  • التهاب ماهیچه قلب

• نارسایی دریچه قلب
• تب روماتیسمی

(بیماری سرخرگ های قلبی) به انگلیسی (Coronary artery disease)  به اختصار CAD))، نوعی بیماری فراگیر قلبی است. این بیماری بخصوص در جوامع پیشرفته و بخصوص در سنین بالا قربانیان زیادی می گیرد.

در بیماران کرونری قلبی، سرخ رگ های کرونری تنگ و باریک می شوند (استنوسیس) و عضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن کافی محروم می گردند. (مانند هنگامی که که یک لوله آب به دلایل مختلفی تنگ شود و نتواند به خوبی آبرسانی کند).

در این صورت ممکن است در حالت استراحت اشکالی برای فرد ایجاد نشود، اما وقتی که قلب مجبور باشد کار بیشتری انجام دهد و مثلاً شخص بخواهد چند پله را بالا برود، سرخ رگ های کرونری نمی توانند بر اساس نیاز اکسیژن این عضلات، به آن ها خون و اکسیژن برسانند و در نتیجه شخص در هنگام بالا رفتن از پله ها دچار درد سینه و آنژین قلبی می گردد. در چنین مواقعی اگر فرد کمی استراحت کند، درد معمولاً از بین خواهد رفت.

در حالت پیشرفته، اگر یک سرخ رگ کرونری به علت مسدود شدن آن توسط یک لخته خون، به طور کامل جلوی خونرسانی اش گرفته شود، قسمتی از عضله قلب که دیگر خون به آن نمی رسد، خواهد مرد و این به سکته قلبی می انجامد.

♦  روشهای تشخیص CAD

پس از ظهور آنژین قلبی و یا علائم دیگر بیماری CAD در قلب بیمار، چنانچه مورد نیاز باشد، پزشک برای فهم بیشتر وضع بیمار می تواند به یکی از روشهای زیر برای مطالعه و تشخیص بیماری اقدام کند:

♦  نوار قلبی

نوار قلبی روشی است که در آن الکترودهای ویژه ضرب آهنگ قلب و چگونگی هدایت جریآن های قلبی را به نمایش در می آورد. ماهیچه های قلبی صدمه دیده و ماهیچه های سالم قلبی تریس (Trace) متفاوتی از خود به جای می گذارند و از این رو در تشخیص بیماری موثرند.

در صورت وجود آنژین، گاهی پزشک آزمایش ECG را در حالت تنفسی فعال بیمار می سنجد. به این نوع آزمون Exercise ECG گویند.

♦  اسپکت

اسپکت روش دیگری است که پزشک از وضع قلب می تواند کسب اطلاع کند. ماهیچه های سالم و مصدوم قلبی به میزان متفاوتی رادیوایزوتوپ جذب می کنند. به ویژه، از رادیوایزوتوپ های تالیوم و تکنیتیوم در تست های CAD استفاده زیادی.

♦  پژواک نگاری قلب با استرس

پژواک نگاری قلب )اکوکاردیوگرافی) مشابه آزمون اسپکت است با این تفاوت که اکوکاردیوگرافی از مواد پرتوزا استفاده نمی کند، و بجایش از فراصوت بهره می برد. با این مدالیته می توان بطور زنده قلب را زیر نظر گرفت و مطالعه نمود.

گاهی بجای ورزش استرس (یا همان فعالیت) قلب را با تزریق داروهای ویژه ای همانند دوبوتامین انجام می دهند. این روش بخصوص برای بیماران سنین بالا (که توانایی ورزش را ندارند) مصرف دارد.

♦  رگ نگاری کرونری

با پرتو ایکس می توان تصاویری تهیه کرد که اطلاعات بسیار مفیدی را راجع به وضعیت سرخ رگ های قلبی ارائه می دهد.

در این روش با یک کاتتر، مواد کنتراست زا مستقیماً به قلب تزریق می شوند، و بلافاصله تصاویر اخذ می گردند. از این روش بخصوص زمانی استفاده می گردد که پزشک احتمال عمل جراحی قلبی را در بیمار پیش بینی می کند.

♦  رگ  نگاری با تشدید مغناطیسی

 برخلاف رگ نگاری (آنژیوگرافی) با پرتو ایکس، رگ نگاری با تشدید مغناطیسی (MRA) یک روش غیر تهاجمیست، و از این رو برای  بیمارهایی که رگهای بسایر حساس و یا مشکلاتی با استفاده از کاتتر دارند، MRA مصرف روزافزونی را یافته است.